سپتیک تانک بتنی

یک سیستم بهداشتی امن، پایدار، موثر و مقرون به صرفه یک خدمت برای سلامتی همه افراد جامعه است. در حال حاضر سپتیک تانک های بتنی یکی از محبوب ترین انواع سپتیک تانک ها در بازار هستند. محبوبیت این مخازن به دلیل قدرت، وزن بالا و دوام آنهاست. اگر این مخازن درست ساخته شوند دوام خیلی خوب و بالایی دارند، اما اگر درست ساخته نشوند احتمال شکستن، ترک برداشتن و حتی شناور شدن آنها نیز هست.
یک سپتیک تانک بتنی خوب سپتیک تانکی است که:
1. تانک ظرفیت مناسب جهت تخلیه فاضلاب روزانه به آن را داشته باشد.
2. در آن از مصالح محکم و ساختار مناسب جهت نصب تانک در زیر زمین استفاده شود تا سپتیک تانک طول عمر مناسبی داشته باشد.
3. آب بند باشد و هیچگونه نشتی نداشته باشد.
4. فراهم کردن شرایط برای حذف لجن
مخازن سپتیک اغلب در سرتاسر دنیا به عنوان مرحله اول سیستم های مدیریت فاضلاب در محل استفاده می شوند. زمانی که فاضلاب از یک مخزن عبور می کند مواد جامد در کف این مخزن ته نشین می شوند و تشکیل لجن می دهند. روغن، چربی و کف در بالای مایع موجود در مخزن شناور می شوند و درنهایت مایع موجود در مخزن از طریق لوله های خروجی از مخزن خارج می شود.
این پساب خارج شده هنوز به شدت آلوده بوده و حاوی غلظت بالای میکروارگانیسم ها (مانند باکتری ها، ویروس ها، کرم ها و تک یاخته های انگلی) است که می توانند برای سلامت انسان خطرناک باشند. بنابراین، به دنبال آن لازم است از یک سیستم تصفیه اضافی و یا از خاک به عنوان فیلتر استفاده شود.
لجن و کف در مخزن سپتیک تجمع می یابند و به آرامی تجزیه می شوند و نباید فراموش کنید که باید به صورت دوره ای تخلیه شوند. این لجن و کف ها توسط کامیون های تمیز کننده ای که دارای پمپ های مکش لجن هستند جمع آوری می شوند و سپس به یک سیستم تصفیه و دفع مناسب منتقل می شوند. زمانی نیاز به تخلیه است که لجن و پسماند نیمی و یا بیشتر از آن عمق مخزن را پر کرده باشد.
عواملی که باید در نصب سپتیک تانک به آنها توجه کرد:
1. سپتیک تانک ها نباید در فاصله 1.5 متری از ساختمان ها باشند و از پنجره هایی که باز می شوند نیز باید 3 متر فاصله داشته باشند. در مکان هایی که خاک ماسه ای دارند و ممکن است ریزش کنند و یا از ساختمان هایی که ممکن است ساخت سپتیک تانک باعث ضعیف شدن پایه و پی ساختمان و فروریختن آن شود بهتر است حداقل 3 متر فاصله داشته باشند.
2. سپتیک تانک ها را در مناطقی که مستعد سیل اند و یا سطح آب زیر زمینی در آنها از کف تانک کمتر از یک متر است نسازید. همینطور در مناطقی که ممکن است آب سطحی از سقف تانک به داخل آن نیز وارد شود دوری کنید.
3. سپتیک تانک ها را در محل عبور و مرور وسایل نقلیه نسازید؛ زیرا رفت آمد و پارک کردن آنها روی سپتیک تانک ممکن است باعث خرابی آن شود.
4. اطمینان حاصل کنید که تانک در محل خوبی از نظر دسترسی جهت تخلیه لجن واقع شده است.
5. با نصب درست یک دریچه جهت تخلیه گازها مشکل بو در سپتیک تانک به حداقل رسیده است اما منطقی است که در محلی واقع شود که بوی آن ایجاد مزاحمت نکند.
توجه داشته باشید که اگر لوله های ورودی و خروجی درست نصب شده باشند، کاملا آب بند بوده و نشتی ندارند. بنابراین احتمال آلوده شدن آب های زیرزمینی وجود نخواهد داشت. یک مخزن سپتیک غیر استاندارد ممکن است باعث آلودگی آب های زیر زمینی شود. این مخازن حتما باید با یک مخزن سپتیک کاملا سالم تعویض شوند.
یک سپتیک تانک با بتن پیش ساخته که به درستی طراحی شده است باید قادر به مقاومت در برابر انواع شرایط بارگذاری که در طول ساخت، نصب، آزمایشات و بهره برداری به آن وارد می شود، باشد. مخازن باید برای مقاومت در برابر این شرایط بارگذاری طراحی شوند. 
بنابراین موارد زیر را در طراحی در نظر بگیرید:
1. بار سربار 
2. بار چرخ های اتومبیل ها که ممکن است از روی آن بگذرد.
3. بارهای جانبی
4. ظرفیت تحمل خاک
5. نیروهای شناور
6. اتصالات و نفوذ آنها
7. بارهای متمرکز

ضخامت بتن
ضخامت بتن باید به نحوی باشد که توانایی براورده کردن حداقل پوشش لازم برای آرماتورها و مقاومت کافی در برابر بارگذاری تحت شرایط متفاوت را داشته باشد.

طرح اختلاط بتن 
حداقل مقاومت فشاری بتن 28 روزه بتن باید PSI 4000 باشد. روش هایی برای کاهش تراوایی، بهبود دوام و افزایش مقاومت بتن را در نظر بگیرید. نسبت آب به سیمان پایین جهت دست یابی به همین هدف است. برای دست یابی به اهداف فوق نباید نسبت آب به سیمان از 0.45 تجاوز کند.

آرماتورها
تقویت بتن برای مقاومت در برابر بارهای وارد شده به آن در محل ضروری است که با استفاده از آرماتورها در بتن می توانیم مقاومت کششی سازه خود را نیز افزایش دهیم. در این تقویت سازه مقاومت سازه در هنگام جابه جایی، نصب و بهره برداری و همچنین اثرات تغییرات دما و انقباض و انبساط آرماتور ها و... را باید در نظر گرفت.

مصالح
اجزای اصلی بتن پیش ساخته شامل سیمان، سنگدانه های ریز و درشت، آب و مواد افزودنی به بتن هستند.
سیستم های سپتیک تانک بتنی به طور سنتی برای تصفیه فاضلاب در محل استفاده می شدند. به این ترتیب اطلاعات فراوانی در مورد تانک های بتنی در مقایسه با تانک های ساخته شده از دیگر مصالح وجود دارد. امروزه استفاده از تانک های ساخته شده از FRP و پلی اتیلنی نیز در حال حاضر بسیار رایج شده است. 

نصب 
تمام مخازن سپتیک بتنی به دلیل وزن و اندازه ی خود نیاز به نصب حرفه ای دارند.
این تانک ها از سنگین ترین مصالح موجود ساخته شده‌اند و نیازمند تجهیزات بزرگ و سنگین برای نصب هستند. اگر محل مورد نظر شما برای نصب سپتیک تانک امکان دسترسی برای ماشین آلات سنگین را فراهم نکند، مجبور به استفاده از سپتیک تانک های پلی اتیلنی و سپتیک تانک های فایبر گلاس خواهید بود.

طول عمر و دوام 
زمان عملکرد سپتیک تانک های بتنی به نحوه ی ساخت آنها وابسته است. بتن با کیفیت بالا، آب بندی مناسب، استفاده از محصولات فولادی در آنها مانند مش بندی و میلگرد ها باعث افزایش طول عمر آنها خواهد شد.
این آگاهی را نیز داشته باشید که مخازن بتنی تحت شرایط هوایی بسیار سرد امکان ترک خوردگی نیز دارند و در این صورت میزان نشت در آنها بسیار بیشتر از مخازن پلاستیکی و فایبر گلاس است.
اگر مخازن سپتیک بتنی به درستی ساخته شوند و به طور منظم نگهداری شوند اغلب آنها تا 40 سال نیز می توانند دوام داشته باشند.

بافل های ورودی و خروجی
دیواره های ورودی و خروجی به فیلتر کردن مواد جامد زائد، روغن و کف در ورودی و پساب خروجی کمک می کند.

بافل ورودی
بافل ورودی در قسمت ورودی مخزن سپتیک تانک، نزدیک به جایی که در مخزن فاضلاب از ساختمان به مخزن وارد می شود نصب می شود. این بافل برای موفقیت و سلامت سیستم سپتیک مهم است؛ زیرا مانع از گرفتگی و انسداد لوله ورودی می شود. 

دلایل نصب بافل ورودی
1. آهسته کردن ورود لجن به سپتیک تانک؛ ورود فاضلاب با سرعت بالا به داخل تانک می تواند موجب اختلاط جامدات ته نشین شده در کف (لجن) و روغن و کف بالا آمده شود.
2. باعث جلوگیری از خروج گازها از مجرای ورودی تانک می شود، در غیر این صورت ممکن است در این تانک، گازها توسط لوله های ورودی به ساختمان بازگردد که باعث ایجاد بوی ناخوشایند می گردد.

بافل خروجی 
تمامی سپتیک تانک ها باید یک بافل خروجی متصل به لوله خروجی داشته باشند. این بافل هم همانند بافل ورودی در مقابل لوله خروجی اما به صورت معکوس طراحی می شوند. 

دلایل نصب بافل خروجی 
1. نگه داشتن جامدات و چربی ها و کف در داخل تانک
2. جلوگیری از خروج مواد زائد به غیر از پساب خروجی به لوله خروجی و میدان زهکش 
همه‌ پساب خارج شده از مخزن آلوده باید عاری از پسماند جامد باشد. در غیر این صورت، جامدات و چربی های خارج شده باعث گرفتگی لوله و آلودگی آب های زیر زمینی و سطحی می شود. 

تانک های دو قسمتی یا یک قسمتی؟
امروزه اغلب تانک ها با طراحی دو محفظه ای ساخته می شوند. تانک های دو محفظه ای کارکرد بهتری برای فیلتر کردن و جدا کردن دارند. بنابراین توسط متخصصین این حرفه توصیه می شوند.
صرف نظر از تعداد محفظه ها، تمام محفظه ها به منظور تصفیه و پمپاژ استفاده می شوند.

مزایای سپتیک تانک های بتنی
1. وزن این سیستم بسیار بالاست. این موضوع می تواند منفی تلقی شود اما نه برای زمانی که سطح آب زیر زمینی بالاست؛ زیرا در این حالت مخزن در سطح آب شناور نخواهند شد.
2. با وزن مخصوص 2.4، مخزن سپتیک پیش ساخته بتنی در برابر نیروهای شناور خیلی بهتر از سایر مخازن سپتیک عمل می کند. وزن مخصوص HDPE معادل 0.97 است.
3. زنگ زدگی برای مخازن سپتیک بتنی پیش ساخته به عنوان مشکل تلقی نمی شود. برخی از پلاستیک ها و فایبر گلاس ها مستعد پوسیدگی هستند. در صورتی که بتن پیش ساخته به مرور زمان تقویت نیز می شود.
4. در مخازن بتنی پیش ساخته بدون ترس از خرابی تانک می توانیم از پمپ تخلیه استفاده کنیم.
5. در کنار آب، بتن پر مصرف ترین ماده در زمین است. این ماده سازگار با محیط زیست بوده و از ترکیبات طبیعی ساخته شده است. بتن در اکثر کشورها کاربرد دارد و کیفیت آب زیر زمینی و سطحی را تحت تاثیر قرار نمی دهد.
6. تانک های پلاستیکی به راحتی در حین نصب احتمال صدمه و آسیب دیدگی دارند. اکثر شکست ها در تانک های پلاستیکی را می توان در زمان نصب مشاهده کرد.
7. مخازن پلاستیکی را نباید در محل هایی کار گذاشت که عبور و مرور ماشین ها است که این باعث محدود شدن انتخاب های شما برای محل سپتیک تانک می شود.
8. این مخازن در مقایسه با مخازن سپتیک پلاستیکی دوام بیشتری دارند.
9. در صورت نگهداری مناسب و تخلیه منظم، یک سپتیک تانک بتنی تا 40 سال نیز می تواند کار کند.

معایب سپتیک تانک های بتنی
یک مخزن آسیب دیده در سپتیک تانک می تواند منجر به عواقب جدی شود. رایج ترین عوامل تخریب سپتیک تانک بتنی ترک و خوردگی است.
1. ترک: شاید بتوان گفت که رایج ترین عامل تخریب مخزن سپتیک ترک ها هستند. ترک ها می توانند به دلایل مختلفی رخ دهند و یا حتی به صورت طبیعی در طول سال ها در تانک رخ دهند. این ترک های مویی لزوما در تانک خطر آفرین نیستند و موجب نشت آب از تانک نمی شوند؛ مگر اینکه به اندازه کافی بزرگ شوند.
ترک های بزرگ اغلب در نتیجه فشار بر روی مخزن شکل می گیرند. همچنین تنش های وارده در نتیجه پدیده های طبیعی مثل زلزله یا حتی تراکم ساده خاک رخ می دهد. یا حرکت زیاد ماشین ها و وسایل نقلیه بر روی آنها ممکن باعث آسیب رساندن به آنها شود.
ترک ها به دو صورت ایجاد مشکل می کنند: 1. این ترک ها به فاضلاب تصفیه نشده اجازه خروج از مخزن می دهند که می تواند باعث آلودگی آب های زیر زمینی و سطحی شود. 2. به صورت بر عکس اجازه ورود آب به داخل مخزن را می دهند که باعث افزایش سطح آب در مخزن می شود، عملکرد آن را مختل می کند و باعث می شود آب به سطوح بحرانی برسد و حتی آب به داخل خانه برگشت کند.
یک شرکت سازنده و فروشنده سپتیک تانک می تواند در طول دوره های تخلیه لجن، ترک ها را پیدا کند و به صورت بصری درون مخزن خالی را بررسی کند. اگر ترک ها کم و کوچک باشند قابل وصله و اصلاح هستند اما اگر ترک ها زیاد و بزرگ باشد باید تانک را تعویض کنید.
2. خوردگی: یک تهدید جدی دیگر برای مخازن بتنی خوردگی این مخازن است. یکی از محصولات جانبی تولید شده در فرایند های بی هوازی سولفید هیدروژن است که منبع اصلی خوردگی در سپتیک تانک های بتنی است. در یک سیستم سپتیک تانک که به درستی و خوب کار می کند، این گاز ها خود به خود از مخزن خارج می شوند و هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند. با این حال اگر تهویه مخزن به خوبی طراحی نشود، میزان گاز سولفید هیدروژن در آن افزایش می یابد. این گاز در داخل مخزن با آب مخلوط شده و اسید قوی اسید سولفوریک را تولید می کند. این اسید به سرعت باعث آسیب به مخزن بتنی شما می شود. 
یک مخزن ضعیف شده توسط خوردگی شانس بیشتری برای توسعه ترک های ناشی از فشار ساختاری دارد. بنابراین یک متخصص به صورت منظم باید سیستم را بررسی کند که آیا تخلیه گاز در آن به درستی صورت می گیرد یا نه .