امروزه نقش و اهمیت آب سالم در سلامتی انسان ها بر کسی پوشیده نیست؛ اما متاسفانه آب لوله کشی همیشه از کیفیت مناسبی برخوردار نمی باشد. کلر باقی مانده از تصفیه خانه، سیستم نامناسب لوله کشی شهری و آلودگی هایی که در مسیر انتقال آب به آن وارد می شوند بر کیفیت آب اثرات نامطلوب می گذارند. بنابراین اهمیت استفاده از دستگاه های تصفیه آب خانگی روز به روز بیشتر می شود. در این بخش مطالبی نظیر لزوم و ضرورت استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی، معرفی دستگاه های آب شیرین کن خانگی و انواع آنها، طبقه بندی فیلترهای مورد استفاده در دستگاه تصفیه آب خانگی، اصول نگهداری و زمان تعویض فیلترهای دستگاه تصفیه آب خانگی، راهنمای خرید آب تصفیه کن خانگی و سایر اطلاعاتی که شما در خرید و انتخاب بهترین دستگاه تصفیه آب خانگی نیاز دارید ارائه شده است.

لزوم و ضرورت استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی

امروزه با توجه به رشد سریع جمعیت و صنعتی شدن جوامع، آلودگی های موجود در آب و خاک به شدت افزایش یافته و حتی در مناطقی که در گذشته آب گوارایی داشتند نیز کیفیت آب به شدت افت کرده است. از سویی دیگر برای داشتن بدن سالم و زندگی با کیفیت، نوشیدن آب سالم و عاری از هرگونه ناخالصی امری ضروری است. امروزه در کشورهای توسعه یافته استفاده از دستگاه های تصفیه آب خانگی بسیار رایج شده است. در کشور ما نیز مردم به تدریج با اهمیت و ضرورت استفاده از آب تصفیه شده آشنا شده اند و اقدام به خرید دستگاه های تصفیه خانگی می نمایند. البته این باور غلط هنوز وجود دارد که کیفیت آب لوله کشی همیشه مناسب است و نیازی به تصفیه ندارد. اما باید به این نکته توجه کرد که تصفیه کامل آب، هزینه زیادی برای دولت ها دارد، بنابراین آب شهری به طور کامل تصفیه نمی شود. از سویی دیگر در تصفیه خانه های شهری مقداری کلر اضافه به عنوان ماده ضدعفونی کننده به آب وارد می شود تا آب در هنگام عبور از لوله کشی شهری دچار آلودگی میکروبی نشود؛ این کلر اضافه هم طعم نامطلوبی به آب می دهد و هم این که کلر خود ضررهای بسیاری از جمله افزایش خطر ابتلا به سرطان، ایجاد مشکلات قلبی و عروقی، نقص جنین و ... دارد. همچنین در مسیر انتقال آب از تصفیه خانه به منازل نیز ممکن است در اثر خوردگی لوله ها و عوامل دیگر آلاینده های مضری به آب اضافه شود. آلودگی های دیگری نظیر نیترات و نیتریت، آرسنیک، فلزات سنگین، فلوراید، جامدات معلق محلول (TDS)، سختی، گازهای شیمیایی حل شده (VOCs)، باکتری، ویروس و ... نیز ممکن است در آب شهری وجود داشته باشد. بنابراین استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی برای حفظ سلامتی ضروری است. استفاده از دستگاه آب شیرین کن خانگی به دلیل کاهش ابتلا به انواع بیماری ها در دراز مدت از هزینه های بالای درمان جلوگیری کرده و در واقع نه تنها هزینه محسوب نمی شود بلکه یک سرمایه گذاری بلند مدت برای سلامتی نیز محسوب می گردد.

دستگاه تصفیه آب خانگی چیست؟

همان طور که در بالا ذکر شد، استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی امری ضروری است و این دستگاه باعث خالص سازی آب و بهبود کیفیت آن می شود. به طور کلی تصفیه آب یعنی فرایند خالص سازی و عاری کردن آب از انواع آلودگی ها. فرایندها و روش های متعددی جهت تصفیه آب وجود دارد؛ برای تصفیه آب در مقیاس محدود استفاده از دستگاه های تصفیه آب خانگی مناسب است. دستگاه تصفیه آب خانگی، به روش فیلتراسیون یا اسمز معکوس (Reverse Osmosis) در اندازه کوچک و با ظرفیت های تولید مختلف از ۱۰۰ لیتر تا حداکثر ۳۰۰ لیتر در شبانه روز، مشکلات مربوط به آلودگی و املاح آب را تا بیش از ۹۵ درصد رفع می کنند و املاح و مواد مضر موجود در آب های خام نظیر مواد شیمیایی آلی، ذرات معلق، بو و نمک ها را طی مراحل مختلف از بین می برند و از آب حذف می کنند و آبی با کیفیت مناسب و گوارا برای آشامیدن، تولید می کنند. از دستگاه تصفیه آب خانگی برای مصارف آشامیدن، پخت و پز، آبیاری گیاهان و سایر کاربردهای خانگی به راحتی و اطمینان می توان استفاده کرد. دستگاه های تصفیه آب خانگی با توجه به فیلترهای به کار رفته در آن ها انواع مختلفی دارند. در ادامه انواع فیلترهای مورد استفاده در دستگاه های تصفیه آب خانگی و کاربرد هر کدام به تفصیل توضیح داده شده است. همچنین در فیلم ذیل شماتیک عملکرد دستگاه آب شیرین کن خانگی نمایش داده شده است.

طبقه بندی کلی فیلترهای مورد استفاده در دستگاه تصفیه آب خانگی بر اساس عملکرد آنها

گام اول: پیش تصفیه (Pre-treatment)
گام دوم: تصفیه اصلی (Treatment)
گام سوم: تصفیه تکمیلی (Post-treatment)
گام چهارم: استریل و ضدعفونی کردن (Sterilization and Disinfection)

گام اول: پیش تصفیه (Pre-treatment)

مرحله پیش تصفیه به ترتیب شامل فیلتر رسوب گیر الیافی (PP)ی، فیلتر کربن اکتیو گرانولی/پودری (PAC/GAC) و فیلتر کربن بلاک (CTO) است.

فیلتر رسوب گیر الیافی

فیلترهای رسوب گیر، معمولا الیافی از جنس پلی پروپیلن هستند که با تابیده شدن به دور هم، سطوحی فشرده و حاوی حفرات زیاد ایجاد می‌کنند که مانع از عبور ذرات معلق می شوند. این فیلترها که با نام های دیگری مثل فیلتر ضد رسوب، فیلتر شن گیر و فیلتر پلی پروپیلن (فیلتر PP) نیز شناخته می شوند؛ اولین فیلتر در مرحله پیش تصفیه به شمار می روند. از آنها برای حذف شن، ماسه، گل و لای، ذرات معدنی رسوب یافته، اکسید آهن نامحلول از زنگ لوله ها، لجن، جلبک، خزه و سایر ذرات نامحلولی که اندازه ای بزرگ تر از قطر حفرات داشته باشند استفاده می شود. میانگین قطر حفرات در این نوع فیلترها در حدود 1 تا 5 میکرون است. هر چه قطر حفرات فیلتر کوچک تر باشد، می تواند ذرات ریزتری را به دام اندازد در نتیجه آب خروجی زلال تر خواهد بود. استفاده از این فیلتر در دستگاه تصفیه آب خانگی باعث افزایش طول عمر سایر فیلترها می شود. ضمنا لازم به ذکر است که این فیلترها تنها قادر به حذف آلودگی های فیزیکی آب هستند و هیچگونه تاثیری بر حذف آلاینده های شیمیایی و باکتری ها ندارند؛ همچنین این فیلترها زودتر از سایر فیلترها عمر مفیدشان به اتمام می رسد. 
این فیلترها دارای دو نوع فیلتر الیافی هوزینگی (ساده) و فیلتر الیافی خطی (inline) هستند. فیلترهای هوزینگی یک دسته الیاف فشرده هستند که به تنهایی کاربرد ندارند و باید حتما در محفظه قرار گیرند. این فیلترها معمولا دارای ابعاد استاندارد هستند (10 اینچ) و قیمت ارزان تری نیز دارند، زیرا نیازی به تعویض محفظه ندارند و تنها با تعویض الیاف، فیلتر تعویض و همانند فیلتر نو می شود؛ البته لازم به ذکر است که همواره خطر رشد باکتری ها در محفظه وجود دارد. اما در فیلترهای خطی برای تعویض فیلتر هم الیاف و هم محفظه دور انداخته می شود و در نتیجه خطر رشد باکتری ها وجود ندارد. از سویی دیگر فیلترهای خطی ظاهر و ابعاد استانداردی ندارند در نتیجه باعث کمیاب بودن و بالا رفتن قیمت آنها می شود. زمان تعویض فیلترهای پلی پروپیلن با توجه به کیفیت آب ورودی، میزان مصرف آب و کیفیت فیلتر مورد استفاده از 1 تا 6 ماه متفاوت است. اما به طور کلی می توان گفت زمانی که فیلتر به رنگ قهوه ای تغییر رنگ داد، عمر مفیدش به پایان رسیده و زمان تعویض فیلتر است.

فیلتر کربن فعال گرانولی/ پودری(Granular/Powder Activated Carbon Filter) 

دومین فیلتر در دستگاه های تصفیه آب خانگی فیلتر کربن فعال گرانوله/پودری است؛ که گاها به اشتباه با نام فیلتر UDF که مخفف  Ultrafine Depth Filtration و به معنای فیلتراسیون با دقت زیاد است نیز شناخته می شود. این فیلتر حاوی دانه های کربن فعال می باشد که درون فیلتر را پر کرده اند. کربن فعال موجود در این فیلترها عمدتا از پوست نارگیل به دست آمده اند و پایه گیاهی دارند. لازم به ذکر است که کربن فعال به کار رفته در این فیلترها باید با بدن انسان سازگار باشد و به اصلاح دارای کلاس غذایی (food grade) باشد. کربن اکتیو تخلخل بسیار زیادی دارد و به علت مساحت سطحی (surface area) زیاد به طور موثری آلاینده ها و ذرات معلق را جذب می کند. همچنین به علت داشتن بار مثبت قابلیت جذب مواد شیمیایی با بار منفی مثل کلرین، ازن و ... را نیز دارد. بنابراین از فیلترهای کربن فعال گرانوله/پودری جهت حذف مواد شیمیایی آلی و صنعتی، تری هالومتان ها (THMs)، کلر و ترکیبات کلردار، آفت کش ها و حشره کش ها و همچنین از بین بردن رنگ، بو و طعم نامطلوب آب استفاده می شود. این فیلترها قادر به حذف نمک‌های معدنی، جامدات محلول، فلزات سنگین، املاح، نمک ها، سختی، آرسنیک، آزبست، مس، نیترات و نیتریت، سولفات از آب نیستند. فیلتر کربن فعال نیز همانند فیلترهای رسوب گیر الیافی دارای دو نوع فیلتر کربن فعال هوزینگی و فیلتر کربن فعال خطی (inline) است. در مدل هوزینگی، محفظه فیلتر کربن فعال دور انداخته نمی شود و تنها خود فیلتر تعویض می شود؛ درحالی که در فیلتر کربن فعال خطی، فیلتر و هوزینگ هر دو تعویض می شوند. زمان تعویض فیلترهای کربن فعال گرانولی/پودری به عوامل مختلفی نظیر کیفیت آب ورودی، میزان مصرف آب و کارکرد دستگاه بستگی دارد اما به طور کلی می توان گفت هر 6 ماه یکبار زمان تعویض این فیلترها است. 

فیلتر کربن فعال بلاک (CTO)

سومین فیلتر در مرحله پیش تصفیه، فیلتر کربن بلاک است که به صورت بلوک هایی فشرده و جامد از جنس کربن فعال است که این بلوک ها منافذ ریزی دارند. قطر حفرات این فیلتر معمولا 5 تا 10 میکرون است. فیلتر کربن بلاک برای تکمیل مراحل پیش تصفیه استفاده می شود. در این فیلترها به علت فشردگی دانه های کربن، آب نسبت به فیلتر کربن فعال گرانوله/پودری مدت زمان بیشتری با دانه های کربن اکتیو در تماس است و در نتیجه قابلیت جذب و حذف بیشتر آلاینده ها را دارد و باعث بهبود راندمان فیلتراسیون می شود. این فیلترها همانند فیلتر کربن اکتیو دانه ای/پودری معمولا از جنس زغال پوست نارگیل هستند و دارای کلاس غذایی (food grade) می باشند. وظیفه فیلتر کربن بلاک حذف ذرات فیزیکی، مواد شیمیایی و کلر باقی مانده از مراحل قبل است؛ همچنین این فیلترهای ذغالی باعث بهبود رنگ، طعم و بوی نامطلوب آب می شوند، به همین علت به آن ها فیلتر CTO نیز می گویند که مخفف کلمات Color، Taste و Odor می باشد و به معنای رنگ، مزه و بو است. این فیلترها به علت قرارگیری در مرحله سوم و پیش از ممبران به عنوان محافظ ممبرین نیز محسوب می شوند. فیلتر کربن بلاک همانند فیلتر رسوب گیر الیافی و فیلتر کربن فعال گرانولی/پودری دارای دو نوع هوزینگی و خطی (inline) است. فیلترهای کربن بلاک نیز همانند فیلترهای کربن فعال دانه ای به صورت کلی هر 6 ماه یکبار نیاز به تعویض دارند.

گام دوم: تصفیه اصلی (Treatment)

در مرحله تصفیه اصلی با توجه به تکنولوژی به کار رفته در دستگاه تصفیه آب خانگی از یکی از دو ممبرین اسمز معکوس (RO) و یا اولترافیلتراسیون (UF) استفاده می شود. لازم به ذکر است که ممبران اسمزمعکوس رایج تر است. 

ممبران اسمز معکوس (Reverse Osmosis Membrane)

در دستگاه های تصفیه آب خانگی که با تکنولوژی اسمز معکوس یا همان RO کار می کنند، مهم ترین و اصلی ترین فیلتر، ممبرین اسمزمعکوس است که به عنوان فیلتر چهارم مورد استفاده قرار می گیرد؛  این فیلتر از یک غشا نیمه تراوا تشکیل شده است. برای آشنایی با عملکرد این فیلتر ابتدا بهتر است با فرایند اسمز و اسمز معکوس آشنا شد.
در صورت وجود یک غشای نیمه تراوا بین دو محلول با غلظت های متفاوت، به طور طبیعی مولکول ها تمایل دارند که از محلول با غلظت بالا (فشار اسمزی بالا) به سمت محلول با غلظت پایین (فشار اسمزی پایین) حرکت کنند؛ به این پدیده اسمز، تراوش یا گذرندگی می گویند. این در حالی است که در فرایند تصفیه آب نیاز به این داریم که مولکول های آب از محلول با غلظت بالا (آب حاوی ناخالصی) به سمت آب خالص حرکت کنند، در واقع نیاز به معکوس شدن فرایند اسمز داریم که به آن اسمز معکوس می گویند. بدیهی است که برای اجرای فرایند اسمز معکوس نیاز است که یک فشار خارجی وارد شود تا آب از غشا نیمه تراوا عبور کند. این فشار خارجی را در دستگاه های تصفیه آب خانگی موتور دستگاه تامین می کند. بنابراین دستگاه هایی که مجهز به سیستم اسمز معکوس هستند حتما باید حاوی پمپ و موتور باشند. 
در دستگاه های آب شیرین کن خانگی فیلتر ممبران، یک صفحه غشا نیمه تراوا از جنس پلی آمید یا تری استات سلولز است که برای کاهش دادن فضای اشغالی، آنها را به شکل رول لوله می کنند. بافت این غشا نیمه تراوا به گونه ای است که تنها ذرات با قطر 0.0001 میکرون می توانند از آن عبور کنند و چون مولکول های آب خالص قطری کوچک تر از این حفرات دارند به راحتی از این غشا عبور می کنند. این درحالی است که 95 تا 99% از آلاینده ها نظیر کلیه جامدات محلول در آب (TDS)، سختی، مواد معدنی محلول، مواد آلی، فلزات سنگین، نیترات، سولفات، باکتری و قارچ ها توانایی عبور از غشا را ندارند. در داخل ممبرین اسمز معکوس دو مجرا وجود دارد؛ یکی برای خروج آب تصفیه شده که به آن water permeate نیز می گویند و دیگری مربوط به پساب حاصل از آلاینده هایی که از غشا عبور نکرده اند؛ این پساب از طریق شیلنگی به فاضلاب شهری تخلیه می شود.
نکته مهم در استفاده از ممبران های اسمز معکوس، محدودیت های آب ورودی به این ممبرین ها است. دمای آب ورودی باید در حدود 25 درجه سلسیوس باشد، با افزایش دما، منافذ فیلتر افزایش می یابد در نتیجه آلاینده بیشتری می تواند عبور کند. حداکثر دمای آب ورودی نیز می تواند در حدود 45 درجه سلسیوس باشد. pH آب ورودی به فیلتر ممبران نیز باید در محدوده 2 تا 12 باشد. حد مجاز کلر آزاد آب ورودی نیز باید 0.1 میلی گرم بر لیتر باشد، در غیر این صورت باعث تخریب غشا می شود. عمر ممبرین ها با توجه به کیفیت آب ورودی و میزان مصرف متفاوت است، اما به طور کلی عمر فیلتر ممبران RO، در حدود 1 الی 2 سال است.
یکی از معایب فرایند اسمز معکوس این است که همزمان هم یون های مفید و هم یون های مضر موجود در آب را حذف می کند. بنابراین ممکن است تعدادی از یون های مفید برای بدن مثل آهن، کلسیم، منگنز و فلوراید طی فرایند اسمز معکوس حذف شود. به همین علت در دستگاه های تصفیه آب خانگی پس از فیلتر ممبرین اسمز معکوس چندین فیلتر متفاوت تعبیه شده است تا املاح ضروری و مورد نیاز بدن را به آب اضافه کنند. در بعضی از دستگاه ها نیز با تعبیه شیر میکس و اختلاط بخشی از آب ورودی با خروجی ممبرین دستگاه RO نیز می توان میزان املاح آب تصفیه شده را افزایش داد.

ممبران اولترافیلتراسیون (Ultrafiltration Membrane)

در دستگاه های تصفیه آب خانگی که با تکنولوژی اولترافیلتراسیون کار می کنند، فیلتر چهارم، ممبران اولترافیلتراسیون یا همان ممبرین UF است. فیلتر UF عموما یک غشای هالوفایبر (Hollow Fiber Membrane) از جنس پلی پروپیلن است که معمولا آب را از خارج به سمت داخل فیلتر می کند. دقت این ممبران های اولترافیلتراسیون 0.01 تا 0.1 میکرون می باشد. ذراتی که قطری بزرگ تر از حفرات فیلتر دارند، به سطح خارجی ممبرین می چسبند و نمی توانند از آن عبور کنند. این فیلتر از عبور ذرات با وزن مولکولی بالا، جامدات معلق (TSS)، ذرات کلوئیدی، پروتئین ها، جلبک ها، باکتری ها، ویروس ها، انگل ها جلوگیری می کند. این در حالی است که ممبران UF قادر به حذف جامدات محلول از آب نیست و در نتیجه هیچ تاثیری بر حذف شوری آب ندارد؛ از سویی دیگر املاح معدنی مفید آب را نیز حذف نمی کند. در ممبران اولترافیلتراسیون از فشار هیدرواستاتیک برای عبور آب استفاده می کنند در نتیجه این دستگاه ها نیازی به پمپ و موتور ندارند، مصرف انرژی پایینی دارند و در مواقع قطع برق نیز از کار نمی افتند؛ بنابراین دستگاه هایی که با تکنولوژی اولترافیلتراسیون کار می کنند، معمولا ارزان تر از دستگاه های اسمزمعکوس هستند. از دیگر محاسن فیلترهای UF این است که پساب ندارند، در نتیجه آلودگی زیست محیطی کمتری دارند. ممبران اولترافیلتراسیون بر خلاف ممبرین اسمز معکوس به کلر مقاوم است، بنابراین این ممبرین بدون فیلترهای کربنی نیز قادر به فعالیت است، اما توانایی در حذف کلر، رنگ، مزه و بوی نامطلوب آب را ندارد. عمر مفید ممبران اولترافیلتراسیون نیز عموما در حدود 1 الی 2 سال است.

گام سوم: تصفیه تکمیلی (Post-treatment)

آب پس از عبور از مرحله تصفیه اصلی (ممبرین اسمز معکوس یا اولترافیلتراسیون) به طور کامل تصفیه می شود. اما جهت بهبود کیفیت و بالا رفتن خواص آن فیلترهای دیگری نظیر فیلتر پست کربن، فیلتر مینرال، فیلتر قلیایی و فیلتر اینفرارد را نیز می توان به دستگاه تصفیه آب خانگی اضافه کرد. این مراحل تصفیه تکمیلی نام دارند. 

فیلتر پست کربن

پنجمین فیلتر در دستگاه های تصفیه آب خانگی، فیلتر پست کربن یا همان فیلتر کربن نهایی می باشد. این فیلتر به صورت یک کپسول استوانه ای کوچک است از کربن فعال پودری حاصل از زغال پوست نارگیل پر شده است. هر چه کیفیت کربن فعال داخل این فیلتر بهتر باشد، توانایی حذف ناخالصی ها توسط آن نیز بیشتر می شود. گاهی اوقات به جای کربن فعال پودری از فیلتر کربن جامد استفاده می کنند که در این صورت قدرت جذب و حذف آلاینده ها بیشتر می شود.
در دستگاه های آب شیرین کن خانگی اسمز معکوس حضور فیلتر پست کربن ضروری است؛ زیرا که سرعت تولید آب توسط ممبران اسمز معکوس پایین است (در حدود 120 سی سی بر دقیقه)، بنابراین نیاز به یک مخزن ذخیره آب می باشد. جمع آوری آب در مخزن ذخیره ممکن است طعم و بوی نامطلوبی را در آن ایجاد کند، به همین دلیل پس از ممبرین اسمز معکوس، یک فیلتر کربن نهایی قرار می دهند تا طعم و بوی احتمالی ایجاد شده در آب و ناخالصی های عبور کرده از مراحل قبل را حذف کند. حضور فیلتر پست کربن در دستگاه های تصفیه آب خانگی اولترافیلتراسیون ضروری نیست چون در این دستگاه ها آب تصفیه شده در مخزن ذخیره نمی شود اما در بعضی از مدل ها، فیلتر کربن نهایی را پس از ممبران UF قرار می دهند تا آلاینده های احتمالی عبور کرده از مراحل قبل را حذف کند. 
ورودی فیلتر پست کربن در دستگاه های مجهز به تکنولوژی اسمز معکوس شامل دو قسمت است که یکی به فیلتر ممبران RO و یکی به مخزن تصفیه آب وصل می شود. خروجی این فیلتر نیز به فیلتر مینرال وارد می شود. فیلتر پست کربن بر خلاف فیلترهای رسوب گیر الیافی، فیلتر کربن فعال گرانوله و فیلتر کربن بلاک که در دو نوع هوزینگی و خطی (inline) وجود دارند؛ تنها در مدل خطی (inline) تولید می شود. به طور کلی می توان گفت که عمر مفید فیلتر پست کربن 1 سال است و پس از گذشت 1 سال این فیلتر اشباع شده و نیاز به تعویض دارد.

فیلتر مینرال (Mineral Filter)

ششمین فیلتر در دستگاه تصفیه آب خانگی اسمز معکوس، فیلتر مینرال یا فیلتر حفظ مواد معدنی می باشد. حضور این فیلتر در دستگاه های تصفیه آب خانگی ضروری نیست زیرا آب پس از گذراندن 5 مرحله قبل به طور کامل تصفیه می شود؛ اما نکته قابل تامل در دستگاه های تصفیه آب خانگی اسمز معکوس این است در طی فرایند RO تقریبا تمامی مواد مفید و غیر مفید به صورت همزمان حذف می شوند. در نتیجه آب تا حدی طعم تلخی پیدا می کند و نوشیدن چنین آبی که فاقد املاح مفید است، در دراز مدت برای سلامتی مضر می باشد. بنابراین یک فیلتر مینرال در ادامه قرار داده می شود تا املاح معدنی مورد نیاز بدن انسان نظیر کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم را به آب اضافه کند و باعث بهبود طعم و مزه آب شود و pH آب را نیز تا حدی بالا ببرد. فیلتر مینرال به صورت یک کپسول است که داخل آن از سنگریزه های املاح و مواد معدنی پر شده است. استفاده از این فیلتر از طبیعت الهام گرفته شده است و در آن آّب با عبور از سنگ های معدنی کمبودهای خود را به دست می آورد و سختی آب نیز تا حد نرمال افزایش می یابد. عمر مفید فیلتر مینرال در حدود 1 الی 1.5 سال است.

فیلتر قلیایی (Alkaline Filter) 

هفتمین فیلتر در دستگاه تصفیه آب خانگی، فیلتر قلیایی یا فیلتر آلکالاین است. این فیلتر نقشی در تصفیه آب ندارد و فقط باعث بهبود کیفیت آب تصفیه شده می شود؛ به همین علت این فیلتر عموما در مراحل آخر نصب می شود. فیلتر قلیایی را می توان به عنوان یک آپشن اضافه به تمامی دستگاه های تصفیه آب خانگی اضافه کرد. به فیلتر قلیایی فیلتر ORP نیز می گویند که مخفف Oxidation Reduction Potential است و به معنای کاهش پتانسیل اکسیداسیون می باشد. برای اندازه گیری میزان اکسنده بودن یا کاهنده بودن (آنتی اکسیدان بودن) آب باید میزان ORP را اندازه گرفت. اگر میزان ORP آب مثبت باشد آب اکسنده است و اگر میزان ORP منفی باشد، آب خاصیت آنتی اکسیدانی پیدا می کند؛ در واقع pH آب افزایش یافته و آب قلیایی می گردد. در صورت استفاده از فیلترهای ORP یا همان قلیایی، میزان ORP آب به مقدار 150- تا 350- میلی ولت کاهش می یابد و در نتیجه آبی قلیایی خواهیم داشت. طبق توصیه پزشکان pH مناسب آب برای مصرف انسان در حدود 8 تا 9.5 است که با استفاده از فیلتر قلیایی می توان به آن دست یافت. آب قلیایی خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی دارد که باعث خنثی سازی رادیکال های آزاد موجود در بدن می شود و بدین ترتیب از بروز بیماری های مختلف نظیر سرطان، قند و چربی جلوگیری می کند. از سویی دیگر آب قلیایی باعث بالا رفتن سطح انرژی، افزایش متابولیسم و تقویت سیستم ایمنی بدن نیز می شود؛ همچنین به شستشو و دفع مواد زائد اسیدی و سمی که در بدن تجمع پیدا می کنند کمک میکند. حتی در بعضی موارد از آب قلیایی تحت عنوان آب شفابخش نیز یاد می کنند. استفاده روزانه از آب قلیایی محدودیتی ندارد، تنها باید در نظر داشت که این آب با غذا میل نشود چون باعث ضعیف شدن اسید معده می شود. فیلترهای قلیایی همانند فیلترهای مینرال و پست کربن تنها به صورت خطی (inline) در بازار موجود می باشند و عمر مفید آنها نیز در حدود 1 سال است.

فیلتر اینفرارد (Infrared Filter) 

برای تصفیه تکمیلی آب و بهبود خواص آن می توان فیلتر اینفرارد را به دستگاه تصفیه آب خانگی اضافه کرد. این فیلتر با نام فیلتر اکسیژن ساز نیز شناخته می شود. این فیلتر به صورت یک کپسول است که از مواد بیوسرامیک پر شده است. این مواد اشعه فروسرخ یا مادون قرمز از خود ساطع می کنند. اشعه مادون قرمز یکی از اشعه های موجود در نور خورشید است که با چشم انسان قابل رویت نیست. این اشعه در رشد گیاهان و زندگی انسان ها تاثیر به سزایی دارد. با عبور آب از فیلتر اکسیژن ساز اشعه مادون قرمز باعث می شود که مولکول های آب شکسته شوند و به هیدروژن و اکسیژن تبدیل شوند؛ در نتیجه سطح اکسیژن آب افزایش می یابد که محاسن بسیاری دارد از جمله این که باعث می شود سوخت و ساز بدن افزیش یابد که منجر به لاغری می شود، همچنین باعث بهبود عملکرد سلول های عصبی و تقویت عضلات نیز می گردد و بر شفافیت پوست نیز اثرگذار است. لازم به ذکر است که فیلتر اینفرارد بر خلاف فیلترهای فرابنفش هیچگونه نوری را از خود تولید نمی کنند و صرفا حضور مواد بیوسرامیک در کنار آب باعث ایجاد خاصیت مادون قرمز می شود. استفاده از فیلتر اینفرارد سختی آب را نیز می تواند کاهش  دهد. عمر مفید فیلتر اکسیژن ساز در حدود 1 سال است و پس از آن مواد بیوسرامیک خاصیت خود را از دست می دهند.

گام چهارم: استریل و ضدعفونی کردن (Sterilization and Disinfection)

در صورت وجود آلودگی میکروبی و یا جهت حصول اطمینان از استریل بودن آب تصفیه شده، در مرحله آخر می توان از فیلتر فرابنفش جهت ضدعفونی کردن آب و تکمیل فرایند تصفیه استفاده کرد. 

فیلتر فرابنفش (UV)

یکی دیگر از فیلتر هایی که به صورت استاندارد در دستگاه های تصفیه آب خانگی حضور ندارد و به صورت انتخابی می توان آن را به دستگاه اضافه کرد، فیلتر یو وی یا همان فیلتر فرابنفش است. از این فیلتر برای ضدعفونی کردن آب تصفیه شده استفاده می کنند. این فیلتر از یک لامپ UV تشکیل شده که با وصل شدن به برق می تواند کار کند، البته لازم به ذکر است که این لامپ یو وی مصرف برق پایینی (در حدود 6 الی 8 وات) دارد. با عبور آب از فیلتر فرابنفش در حدود 99.99 % باکتری، میکروب، ویروس، قارچ، انگل و... آن از بین می رود. استفاده از اشعه UV روشی سریع و قابل اطمینان جهت استریل کردن آب است. در این روش هیچ گونه ماده شیمیایی به آب اضافه نمی شود، در نتیجه هیچگونه اثر نامطلوبی بر طعم و بوی آب ایجاد نمی کند. فیلتر یو وی را می توان هم به دستگاه هایی که با سیستم اسمز معکوس کار می کنند و هم به دستگاه های اولترافیلتراسیون اضافه کرد. لازم به ذکر است که استفاده از فیلتر فرابنفش برای مناطقی که از آب شهری و یا آب هایی که آلودگی میکروبی ندارند، استفاده می کنند خیلی ضروری نیست. البته در دستگاه های تصفیه آب خانگی اسمز معکوس چون آب در مخزن ذخیره می شود، ممکن است که دچار آلودگی میکروبی شود، بنابراین استفاده از فیلترهای فرابنفش می تواند مفید باشد. ضدعفونی کردن آب با لامپ یو وی هیچ گونه ضرری برای سلامتی انسان ندارد و مورد تایید سازمان غذا و دارو نیز می باشد. اما باید توجه داشت که خود اشعه یو وی نباید در تماس مستقیم با پوست و چشم قرار گیرد؛ به همین دلیل است که لامپ های یو وی را در داخل محفظه قرار می دهند. به هنگام تعویض فیلتر فرابنفش به علت آن که لامپ یو وی و جیوه به کار رفته در آن سمی و خطرناک است، باید دقت لازم را انجام داد. فیلتر فرابنفش را حدودا هر 1 سال یکبار باید تعویض کرد زیرا لامپ فرابنفش ضعیف می شود و کارایی خود را از دست می دهد.

نگهداری و زمان تعویض فیلترهای دستگاه تصفیه آب خانگی

برای داشتن آبی سالم و عاری از آلودگی تنها خرید دستگاه تصفیه آب خانگی کافی نیست. لازم است که پس از دقت فراوان در انتخاب مارک و مدل مناسب دستگاه تصفیه آب، اقداماتی را جهت نگهداری از دستگاه انجام داد تا حداکثر کارایی و بهره وری را داشته باشد. مهم ترین نکته در نگهداری از دستگاه های تصفیه آب خانگی تعویض به موقع فیلترها است؛ زیرا فیلترها قلب تپنده در دستگاه های تصفیه آب هستند و در صورت گرفتگی آنها راندمان دستگاه کاهش می یابد. زمان مناسب جهت تعویض هر کدام از فیلترها در جدول زیر ارائه شده است. لازم به ذکر است که هنگام کارکرد دستگاه تصفیه آب باید حتما توجه داشت که اتصالات هیچگونه نشتی نداشته باشند.

نکات مهم و راهنمای خرید دستگاه تصفیه آب خانگی

امروزه با توجه به تنوع بسیار زیاد دستگاه های تصفیه آب خانگی موجود در بازار ایران ممکن است خریداران محترم دچار سردرگمی شوند. از آن جایی که انتخاب درست دستگاه تصفیه آب خانگی مهم است و به طور مستقیم بر سلامت انسان تاثیر دارد، بنابراین در ادامه نکاتی را ارائه خواهیم داد که با کمک آن بتوانید بهترین و مناسب ترین دستگاه تصفیه آب خانگی را خریداری کنید.
1- تکنولوژی دستگاه
ابتدا نیاز خود را شناسایی کنید و با توجه به کیفیت آب منطقه و کیفیت آب خروجی تصفیه شده یکی از دستگاه های اسمز معکوس (دارای پمپ و مخزن) و یا دستگاه های اولترافیلتراسیون و تصفیه آب سه مرحله ای (بدون پمپ و مخزن) را انتخاب کنید. توجه کنید که دستگاه هایی که با تکنولوژی اسمز معکوس کار می کنند به علت داشتن پمپ و موتور گران تر و کامل تر هستند.
2- محل قرارگیری دستگاه
دستگاه های تصفیه آب خانگی در دو نوع زیرسینکی و رومیزی موجود هستند. دستگاه های زیر سینکی در داخل کابینت قرار می گیرند و آب تصفیه شده از طریق شیری که بر روی سینک نصب شده است، خارج می شود؛ اما در مدل رومیزی دستگاه تصفیه آب روی کابینت قرار می گیرد، به همین دلیل دارای طراحی زیبایی است تا با سایر بخش های آشپزخانه هماهنگی داشته باشد. نکته قابل توجه این است که دستگاه های رومیزی یا زیر سینکی از لحاظ عملکرد و کیفیت آب تصفیه شده تفاوتی با هم ندارند و فقط محل قرارگیری آنها متفاوت است. از سویی دستگاه های رومیزی به علت ظاهر زیبا و داشتن قطعات خاص عموما گران تر هستند.
3- استانداردها و گواهینامه های دستگاه
در نظر داشته باشید که دستگاه تصفیه آب انتخابی حتما استانداردها و گواهینامه های لازم نظیر استاندارد بنیاد ملی بهداشت (NSF)، سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA)، استاندارد انجمن کیفیت آب (WQA)، گواهینامه CE و ISO را داشته باشد.
4- تعداد فیلترها 
تعداد فیلترهای استفاده شده در کیفیت آب تصفیه شده بسیار تاثیرگذار است. البته باید توجه داشت که فرایند تصفیه آب پس از 5 مرحله (پس از گذر آب از ممبرین اسمزمعکوس یا اولترافیلتراسیون) تکمیل می شود و با قرار دادن یک فیلتر مینرال می توان املاح معدنی مورد نیاز را به آب اضافه کرد. به طور کلی می توان گفت که دستگاه های 6 مرحله ای برای تصفیه آب شهری کفایت می کنند. همچنین باید در نظر گرفت که بعضی از سازندگان و فروشندگان با افزودن فیلترهای متعدد و بعضا تکراری قصد بزرگنمایی و گران کردن قیمت نهایی محصول را دارند.
5- جنس فیلترها
 فیلترها نقش اصلی را در تصفیه آب دارا می باشند، بنابراین استفاده از فیلترهای با کیفیت و مرغوب اهمیت زیادی دارد. در انتخاب جنس فیلترها به دنبال ارزان ترین گزینه نباید بود زیرا فیلترهای بی کیفیت و تقلبی تاثیر نامطلوبی بر آب تصفیه شده دارند.
6- مارک و برند دستگاه
 انتخاب برند و مارک دستگاه امری بسیار مهم است. متاسفانه تعدادی از شرکت ها محصول ایرانی یا چینی را تحت عنوان برندهای معتبر دنیا به فروش می رسانند. برای تشخیص محصول اصل باید دقت کنید که تمامی قطعات مورد استفاده از یک برند باشند. در صورت امکان نام برند را به انگلیسی در اینترنت سرچ کنید تا از اصالت آن اطمینان حاصل کنید. لازم به ذکر است برخی دستگاه های تولید کشور ایران دارای کیفیت بسیار بالایی بوده و توانایی رقابت با دستگاه های باکیفیت کشورهای تولیدکننده از قبیل تایوان، کره جنوبی و اروپای غربی را دارند.
7- مخزن دستگاه
مخزن دستگاه وظیفه ذخیره آب تصفیه شده و تامین فشار آب خروجی از دستگاه را دارد. به همین دلیل کیفیت مخزن دستگاه اهمیت زیادی دارد. مخازن عموما در نوع های پلاستیکی، فلزی و سه لایه با لایه داخلی استیل موجود هستند که توصیه می شود از مخازن فلزی یا سه لایه با لایه داخلی استیل استفاده شود.
8- جنس پلاستیک ها
مرغوب بودن جنس پلاستیک به کار رفته در قطعات دستگاه نیز مهم است. در صورت امکان قطعات پلاستیکی را با دست لمس کنید تا از کیفیت و مرغوب بودن جنس آن اطمینان حاصل کنید. 
9- شیر چهار راهی یا برقی
برای قطع جریان آب در زمان خاموش شدن دستگاه تصفیه آب از شیرهای چهار راهی یا برقی استفاده می شود. شیرهای چهار راهی عموما از دوام و ماندگاری پایین تری برخوردار هستند و به دلیل داشتن دقت کمتر، دور ریز آب بیشتری دارند و در کوتاه مدت نیز دچار مشکل و ایراد می شوند. بنابراین توصیه می شود که از شیرهای برقی استفاده شود که معایب ذکر شده را ندارند و مقرون به صرفه می باشند.
10- نوع اتصالات
نوع اتصالات نیز یکی دیگر از پارامترهای موثر در کیفیت دستگاه تصفیه آب است. اتصالات به کار رفته در دستگاه عموما در دو نوع مهره ای یا فیتینگی می باشند. اتصالات فیتینگی در مقایسه با اتصالات مهره ای سرعت باز و بسته شدن بیشتری دارند و درنتیجه کارسازتر هستند، به همین دلیل توصیه می شود که از دستگاه هایی با اتصالات فیتینگی استفاده شود. اما نکته مهم این است که فیتینگ ها باکیفیت و مرغوب باشند؛ زیرا در غیر این صورت در طی چندین سال دچار مشکل و ایراد می شوند.
11- پایه دستگاه
دستگاه های تصفیه آب در دو نوع پایه دار و بدون پایه در بازار موجود هستند. عموما توصیه می شود که دستگاه پایه دار خریداری شود زیرا در دستگاه های پایه دار تعویض فیلترها و سرویس دستگاه راحت تر انجام می گردد. همچنین طول عمر هوزینگ ها بیشتر است. 
12- سوئیچ فشار پایین
سوئیچ فشار پایین یا سوئیچ لو پرشر (Low Pressure) در واقع محافظ پمپ است و وظیفه آن خاموش کردن دستگاه تصفیه آب می باشد، در زمانی که آب ورودی دستگاه فشار خیلی پایینی داشته و یا قطع شده باشد. بدین ترتیب از آسیب رسیدن به پمپ جلوگیری می کند. متاسفانه برخی از سازندگان برای کاهش قیمت نهایی دستگاه این قطعه را حذف می کنند. حتما توجه داشته باشید دستگاهی که انتخاب می کنید سوییچ فشار پایین داشته باشد تا از هزینه های احتمالی خراب شدن پمپ در آینده جلوگیری کنید.
13- هوزینگ ها
در انتخاب دستگاه تصفیه آب به هوزینگ ها نیز نگاهی بیاندازید. هوزینگ هایی که ضخامت بیشتری دارند، از کیفیت بیشتری برخوردار هستند. هوزینگ های روپیچ نیز در طولانی مدت عملکرد بهتری دارند و باعث آب بندی بهتر می شوند.
14- شیر برداشت
شیر برداشت در دستگاه های زیر سینکی باید علاوه بر ظاهر زیبا، از کیفیت و دوام بالایی نیز برخوردار باشد. توصیه می شود که شیر برداشت با کروم تولید شده باشد و آلیاژ سرب نداشته باشد. ضمنا شیر باید به نحوی باشد که در مواقع نیاز امکان تعویض مغزی را داشته باشد. بنابراین برای انتخاب بهترین دستگاه تصفیه آب لازم است که علاوه بر ظاهر شیر برداشت به نکات ذکر شده نیز توجه داشته باشید.
15- هزینه تعمیر و نگهداری
هزینه ی تعمیر و نگهداری دستگاه نیز نکته ای بسیار مهم و حائز اهمیت است که کمتر به آن توجه می شود. برای آنکه در دراز مدت هزینه های زیادی را متحمل نشوید، باید در انتخاب دستگاه به این نکته توجه داشته باشید که فیلترهای استفاده شده در دستگاه ابعاد استاندارد و قیمت مناسبی داشته و در بازار به راحتی در دسترس باشند. بدین ترتیب در زمان تعویض فیلترها دچار مشکل نخواهید شد.
16- گارانتی و خدمات پس از فروش
گارانتی دستگاه و خدمات پس از فروش نیز نکته بسیار مهمی است که حتما باید به آن توجه داشته باشید. در نظر داشته باشید که دستگاهی که خریداری می کنید حتما گارانتی معتبر داشته باشد تا در صورت بروز هرگونه مشکل، به راحتی و بدون هزینه بتوانید ایراد دستگاه را برطرف کنید.
17- خرید از شرکت معتبر
آخرین نکته و یکی از مهم ترین نکات در خرید دستگاه تصفیه آب، خرید از شرکت های معتبر و دارای تخصص و تجربه در این زمینه می باشد. فروشگاه اینترنتی آب کالا به عنوان اولین مرجع عرضه کننده دستگاه های تصفیه آب خانگی در ایران با سابقه بیش از یک دهه فعالیت و اخذ رضایت از مشتریان خود در طول سالیان متمادی با هدف ارائه با کیفیت ترین محصولات و در عین حال مناسب ترین قیمت می تواند شما را در خرید بهترین دستگاه تصفیه آب خانگی راهنمایی کند.

حمل و نصب تمامی دستگاه های تصفیه آب فروشگاه آب کالا در محدوده تهران رایگان می باشد.

می توانید راهنمای نصب دستگاه تصفیه آب خانگی را از لینک زیر دریافت کنید:

دریافت دستورالعمل راهنمای نصب دستگاه تصفیه آب خانگی