کمک منعقد کننده ها (Coagulant Aid)
کمک منعقد کننده‌ها
کمک منعقد کننده‌ها موادی غیرآلی هستند که به منظور بهبود عملکرد انعقاد می‌توان از آنها استفاده نمود. در غلظت‌هایی از مواد کلوئیدی، تشکیل لخته به سختی صورت می‌پذیرد به طوریکه باید از مواد کمک منعقد کننده استفاده کرد. با افزایش مقدار جزئی (کمتر از 1 ppm) از مواد کمک منعقد کننده (مواد شیمیایی و یا طبیعی) می‌توان تجمع لخته‌ها را سهولت بخشید. مواد کمک منعقد کننده به تشکیل توده‌هایی با لخته‌هایی ضخیم‌تر، محکم‌تر و همچنین بهبود فرایند انعقاد کمک می‌کنند، به عنوان مثال از پلی‌الکترولیت‌هایی مانند پلی‌آمیدها، پلی‌آکریل‌آمیدها برای آب‌های دارای رنگ و کدورت کم در روش فیلتراسیون استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که مواد کمک منعقد کننده علاوه بر افزایش چگالی و افزایش سرعت ته نشینی لخته‌ها، باعث محکم شدن آنها نیز می‌شوند و این امر باعث می‌شود که لخته‌ها در طول فرایند اختلاط و ته نشینی نشکنند. همچنین باید توجه داشت که اکثر مواد کمک منعقد کننده گران هستند، از این رو باید در هنگام استفاده از آنها دقت کرد و از مقادیر مناسب استفاده نمود.
اهداف استفاده از کمک منعقد کننده‌ها
1. بالا بردن راندمان ته‌نشینی
2. تشکیل لخته‌هایی با دانسیته‌ی بیشتر
3. کاهش غلظت ماده‌ی منعقد کننده‌ی اصلی
4. مناسب عمل کردن ماده منعقد کننده
5. کاهش احتمال ایجاد تداخل برخی از مواد در فرایند انعقاد
مکانیزم عمل کمک منعقد کننده‌ها
کمک منعقد کننده‌ها با مکانیزم پل‌زدن و یا خنثی سازی بار ذرات کلوئیدی به عمل انعقاد و لخته سازی کمک می‌کنند. از پارامترهای موثر بر عملکرد کمک منعقد کننده‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• شرایط اختلاط
• pH
• قلیاییت
• دمای آب
• کدورت
کاربرد کمک منعقد کننده‌ها
به صورت عمده کمک منعقده کننده‌ها در تصفیه آب و فاضلاب و همچنین به عنوان ماده‌ی شیمیایی در صنایعی همچون نساجی، کاغذ سازی، چرم سازی، داروسازی، زغال‌شویی و... به کار می‌روند.
مزایای استفاده از کمک منعقد کننده‌ها
یک‌سری از کمک منعقده کننده‌ها ضمن تامین pH مناسب (آهک و کربنات سدیم) باعث می‌شوند که مواد منعقد کننده در آن pH خاص بهتر عمل کرده و ذرات و لخته‌های بیشتری را ایجاد کنند. تعداد دیگری از آنها مانند خاک رس و یا شن و ماسه به دلیل داشتن سطح بالای جذب، باعث می‌شوند که ذرات کلوئیدی جذب آنها شده و به دلیل داشتن دانسیته‌ی بالا سریع‌تر ته‌نشین می‌شوند.
برای آب‌هایی که از نظر رنگ غنی و از نظر کدورت فقیر هستند و همچنین برای آب‌هایی با دمای پایین استفاده از مواد کمک منعقد کننده بسیار مفید خواهد بود. به علاوه کمک منعقد کننده‌ها می‌توانند محدوده‌ی اپتیمم pH را گسترده‌تر کرده و همچنین مقدار ماده‌ی منعقد کننده مورد نیاز را کاهش دهند. آنها با تشکیل لخته‌های درشت‌تر و سنگین‌تر، عمل ته نشینی را سرعت می‌بخشند.
از مزایای استفاده از کمک منعقد کننده‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. کاهش رشد باکتری‌ها
2. افزایش کیفیت و شفافیت آب
3. کاهش دوز منعقد کننده‌ها
4. بهبود خاصیت آبگیری از لجن
5. ایجاد pH مناسب و گسترش محدوده‌ی اپتیمم pH
مواد کمک منعقد کننده
1. سیلیس فعال
2. پلی الکترولیت‌ها (کاتیونی، آنیونی و غیر یونی)
3. گاز کلر
4. کربنات کلسیم
5. آهک هیدراته
6. خاک رس
7. اکسید کننده‌ها
8. عوامل جاذب سنگین کننده