دامداری مدرن بخش بزرگی از سبک زندگی جوامع متمدن را تشکیل داده است. روش های سنتی دامداری پاسخگوی نیاز جمعیت روز افزون دنیا نیست و استفاده از دانش و تکنولوژی جهت ساماندهی رشد و پرورش دام و طیور برای تولید مواد لبنی و گوشت با کیفیت تر و با صرفه تر نه تنها به امنیت غذایی و سلامت مردم یک جامعه کمک می کند بلکه باعث صرفه جویی وقت و انرژی و حفاظت بهتر از محیط زیست شده و در نهایت به رشد و سلامت جوامع کمک شایانی می کند. از طرف دیگر همه واحدهای دامپروری میزان بالایی از ترکیبات مضر از انواع آلودگی های هوایی، آبی و پسماند را ایجاد میکنند که در اینجا به بعضی از آن ها اشاره می کنیم:
تولید گازهای گلخانه ای: پرورش دام یکی از عوامل مهم تولید گازهای متان و کربن دی اکسید می باشد که هر دوی این گازها از عوامل اثر گلخانه ای و گرمایش کره زمین هستند. تحقیقات نشان داده که در حدود 19 - 14.5 درصد از گاز های گلخانه ای در دامداری ها تولید می شود. سالانه حدود 80 میلیون تن گاز متان بوسیله دستگاه گوارش حیوانات دامپروری ها وارد هوا می شود. گاز متان ناشی از مدفوع و دستگاه هاضمه چهارپایانی مانند گاو و گوسفند به کیفیت غذای آنها بستگی دارد. از طرف دیگر،چنانچه کودهای حیوانی به نحوی اصولی نگهداری و انبار نشوند علاوه بر ایجاد مشکلات بهداشتی، منبع بزرگی از تولید گازهایی همچون متان و نیتروز اکسید خواهند بود.
تولید پسماند: واحدهای دامپروری روزانه با توجه به مقیاس خود انواع پسماندهای جامد مانند کود حیوانی و فضولات دامی، پسماند حاصل از محل نگهداری حیوانات و ضایعات ناشی از تغذیه و کشتار دامها را تولید میکنند .چنانچه این پسماندها به درستی مدیریت نشوند منجر به آلودگی خاک و منابع سطحی و زیرزمینی آب شده و مشکلات بهداشتی عدیده ای برای کارکنان و سپس کل جامعه ایجاد می کنند. به علاوه بعضی از واحدهای دامپروری با روش های غیر اصولی اقدام به سوزاندن این مواد کرده که باعث ایجاد آلودگی های هوا در محل دامداری و کاهش تنوع زیستی و اختلال در اکوسیستم محلی می شوند.
تولید پساب: فاضلاب های واحدهای دامداری به طرق مختلفی تولید می شوند. بزرگترین بخش تولید پساب در دامداری ها مربوط به کود، ادرار و فضولات نیمه جامد است.علاوه بر این، با بارش باران و تشکیل رواناب ها در محیط دامداری بخشی از این آب با کودها و فضولات و خونابه ها ترکیب شده و علاوه بر ایجاد محیط غیر بهداشتی راه خود را به منابع سطحی و زیرزمینی آب پیدا کرده و مشکلات بیشتری را ایجاد می کنند. منبع دیگر تشکیل فاضلاب در واحدهای دامپروری، آب حاصل از شستشوی دامها، محل نگهداری آن ها و سالن های شیردوشی و شستشوی تجهیزات می باشد. در کشورهای در حال توسعه که نگهداری دام ها به طور غیر اصولی انجام می شود، تماس مستقیم دام و طیور با آب های سطحی باعث انتقال عوامل بیماری زا به این منابع شده و مشکلات بهداشتی را برای کارکنان و ساکنین اطراف دامداری ایجاد می کنند.
جهت حفظ سلامت جوامع و جلوگیری از شیوع بیماری های واگیردار و آلودگی منابع آبی، خاک و هوا استانداردهایی جهت تاسیس واحدهای دامپروری و تصفیه پساب ها در نظر گرفته می شود. برای مثال در حد امکان تاسیسات دامداری باید به نحوی ساخته شوند که مسیر وزش باد از سمت ساختمان های مسکونی به طرف دامداری باشد تا با وزش باد بوی نامطبوع حاوی گاز متان به محل های مسکونی منتقل نشود. از طرف دیگر جهت رعایت اصولی بهداشتی و پیشگیری از شیوع بیماری های واگیردار، حداقل فاصله این واحدهای دامداری از مناطق طبیعی، مسکونی و صنعتی به شرح زیر است:
همچنین در کشورهای در حال توسعه و از جمله کشور خودمان ، کودها و فاضلاب های حاصل از دامداری ها جهت تولید کمپوست و کود مایع برای تولید محصولات کشاورزی به کار برده می شوند. از این رو رعایت اصول بهداشتی برای نگهداری فضولات و تصفیه مناسب پساب ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
میزان تولید و کیفیت فاضلاب توسط واحدهای دامپروری با توجه به نوع دام، اندازه دامداری و نوع نگهداری از دامها می تواند بسیار متفاوت باشد. اما به طور کلی میزان تولید پسماندها و فاضلاب در واحدهای دامداری نسبت به سایر صنایع بسیار بالاست. به طور مثال متوسط تولید فاضلاب در صنایع لبنی 43 - 14 متر مکعب به ازای هر تن شیر فرآوری شده است.با وجود تفاوت در کیفیت پساب های واحدهای مختلف اصولا این دسته از فاضلاب ها خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مشترکی با هم دارند که به مهمترین آن ها اشاره می کنیم:
شکوفه جلبکی: مهمترین فاکتورهای آلودگی در پسماند و پساب های واحدهای دامداری فسفر، نیتروژن و عوامل بیماری زا هستند. فسفر و نیتروژن به همراه پتاسیم باعث ایجاد پدیده ای به نام شکوفه جلبکی در محیط های آبی شده و با تغییر اکوسیستم رودخانه های و برکه ها و ایجاد محیط سمی و نامناسب برای آبزیان زندگی این موجودات را به خطر می اندازند.
مصرف اکسیژن: به دلیل اینکه پساب های واحدهای دامپروری حاوی مقادیر بالای فضولات، مواد لبنی و خونابه است، میزان BOD(اکسیژن مصرفی برای تجزیه مواد آلی) در فاضلاب های دامپروری نسبت به بسیاری از صنایع بیشتر است.به طور متوسط میزان BOD واحدهای دامداری 50,000 - 10,0000 میلی گرم در لیتر میباشد. مصرف بالای اکسیژن برای تجزیه مواد آلی از یک طرف و پدیده شکوفه جلبکی از طرف دیگر میزان اکسیژن موجود در محیط های آبزی را به طور چشمگیری پایین می آورد که این موضوع جان کل موجودات رودخانه و سایر آبزیان را به خطر می اندازد. همچنین آمونیاک موجود در پساب های دامپروری با تبدیل فرآیند اکسیدی و مصرف اکسیژن به نیتریت و نیترات، میزان غلظت اکسیژن در محیط های آبی را کاهش می دهند.
ایجاد باران های اسیدی: نیتروژن یکی از مهمترین مواد موجود در فضولات و کودهای حیوانی است. این ماده به اشکال مختلف نیتروژن، آمونیاک، نیترات و نیتریت وجود دارد. استفاده از کود حیوانی علاوه بر افزایش بیش از حد نیتروژن و آلودگی منابع آب زیرزمینی، یکی از عوامل مهم تشکیل اکسیدهای ازت(NOX) است که باعث ایجاد اثرات گلخانه ای می شوند .همچنین آمونیاک موجود در فضولات و ادرار دام ها تبخیر شده و در نهایت باعث ایجاد باران های اسیدی می شود.. تحقیقات نشان داده است که تنها %50 درصد از باران های اسیدی در اروپای غربی از منابع دامی ناشی میشوند. همچنین اکسید نیتروس حاصل از فرآیندهای نیتریفیکاسیون و دنیتریفیکاسیون در تخریب لایه ازون نقش دارد. شکل زیر چرخه نیتروژن موجود در فضولات و کودهای دامی و تاثیر آن بر طبیعت را نشان می دهد:
عوامل بیماری زا: فضولات حیواناتی که در دامداری ها نگهداری میشوند حاوی مقادیر قابل توجهی از میکروارگانیسم های بیماری زای خطرناک هستند که می توانند باعث شیوع بیماری های واگیردار در جوامع شده و علاوه بر ایجاد مشکلات اقتصادی جان بسیاری از افراد را به خطر بیندازند. این میکروارگانیسم ها شامل باکتری هایی مانند E.coli، سالمونلا و اسهال خونی، کیست ها، ویروس هایی همچون عامل هپاتیت و انواع انگل همچون ژیاردیا می باشند.
ترکیبات مضر شیمیایی: در واحدهای دامپروری انواع مواد شیمیایی برای پرورش و نگهداری دام و طیور مورد استفاده قرار می گیرند که در نهایت این مواد وارد پساب ها شده و به محیط زیست آسیب می رسانند. از جمله این ترکیبات می توان به آنتی بیوتیک ها، هورمون ها، انواع آفت کش ها و دترجنت هایی که برای ضدعفونی مورد استفاده قرار می گیرند اشاره کرد.
تمام عوامل ذکر شده علاوه بر ایجاد آلودگی در منابع آب سطحی، در صورتی که به سفره های آب زیرزمینی نفوذ کنند باعث ایجاد مشکلات مشابهی می شوند. همچنین این فاکتورهای آلودگی باعث فرسایش خاک شده که همین موضوع میزان رسوب و ته نشینی در بستر منابع آبی را بالا برده و با مسدود کردن راه های ورود آب به منابع زیرزمینی کیفیت و ساختار سفره های آب زیرزمینی را به خطر می اندازند.
جدول زیر به طور خلاصه خصوصیات کلی فیزیکی و شیمیایی پساب های واحدهای دامپروری را نشان می دهد:
نگهداری و انبار کودها و فضولات
فضولات تولید شده در واحدهای دامپروری به دلایل مختلفی نگهداری و انبار میشوند که در اینجا به بعضی از این دلایل اشاره می کنیم:
تولید کود: همان طور که اشاره شد فضولات دامی منبع غنی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و سایر ترکیباتی هستند که برای رشد گیاهان و محصولات کشاورزی ضروری اند. از این رو در طی فرآیند ذخیره و نگهداری، این فضولات به کود تبدیل شده و برای غنی کردن خاک های محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند.
زمان بندی: نگهداری و انبار فضولات به کشاورزان این امکان را می دهد که کودها را در زمان مناسب و مورد نیاز به خاک اضافه کنند. این زمان بندی اصولی به تولید محصولات با کیفیت تر، کاهش بو فضولات، کنترل اثرات مضر به محیط زیست و کاهش عوامل بیماری زا در کودها و کاهش ریسک بیماری کمک شایانی می کند.
تولید بیوگاز: نگهداری فضولات دامی در شرایط بی هوازی باعث تولید بیوگاز شده که یک منبع انرژی تجدیدپذیر است. میزان ترکیب این گازها به طور متوسط % 70-50 متان و حدود % 40 - 30 کربن دی اکسید می باشد.
جداسازی جامدات و مایعات فضولات دامی
پیش از انبار و ذخیره فضولات دامی بخش جامد و مایع آن بایستی از هم جدا شوند. فضولات دام ها ترکیبی از مواد جامد و مایع می باشد. نسبت این دو به عوامل مختلفی از جمله نوع دام، نوع و کیفیت مواد غذایی و نحوه نگهداری از دام ها بستگی دارد. بخش اصلی قسمت جامد فضولات از مدفوع(شامل غذا هضم نشده، فیبر و توده میکروارگانیسم ها) و بخش کوچکتر آن از موادی مانند چوب،خاک اره، نی و کاه است که به محل نگهداری دام ها بر می گردد. قسمت مایع فضولات دامی شامل ادرار،رواناب های تشکیل شده از بارش باران و آب حاصل از شستشوی دام ها ، تجهیزات شیردوشی و سالن نگهداری دامها می باشد.
جداسازی بخش مایع و جامد فضولات دامی به دلایل مختلفی انجام می گیرد که شامل:
غنی کردن کود: با جداسازی دو فاز، مواد آلی بخش مایع کاهش پیدا کرده و می توان با تصفیه تکمیلی آن یک کود مایع غنی تهیه کرد. قسمت جامد آن هم به عنوان کمپوست برای بارور کردن خاک های کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.
کاهش حجم فضولات: با جداسازی قسمت مایع میزان فضای مورد نیاز برای نگهداری کود کاهش می یابد.
افزایش راندمان فرایند تصفیه: با جداسازی فاز مایع و جامد، تصفیه پساب پیچیدگی بسیار کمتری خواهد داشت.
کاهش انتشار بوی نامطبوع: جداسازی اصولی بخش جامد و مایع فضولات میزان انتشار بوی نامطبوع در محیط را کم می کند.
روش های جداسازی فاز مایع و جامد فضولات دامی
فرآیند جداسازی با دو روش کلی مکانیکی و تغلیظی صورت می گیرد. در روش مکانیکی دستگاه های مخصوصی مانند آشغالگیر یا سانتریفیوژ به کار گرفته می شود.آشغالگیرهای ثابت، دورانی، فشاری و یا لرزشی برای جداسازی بخش جامد استفاده می شود. به این ترتیب که آب از بین منافذ آشغالگیر عبور کرده و بخش جامد فضولات بر روی آن باقی می ماند. میزان راندمان این روش به اندازه منفذهای آشغالگیر بستگی دارد. سپس به مواد باقیمانده زمانی برای ته نشینی داده شده و در نهایت فشرده سازی و آبگیری کمپوست جامد انجام می گیرد.
روش تغلیظی به دو دسته ثقلی و شیمیایی تقسیم می شود. در روش ثقلی صرفا از نیروی جاذبه زمین و فاکتور زمان برای جداسازی دو فاز مایع و جامد کمک گرفته می شود. در روش شیمیایی با اضافه کردن منعقد کننده ها زمان مورد نیاز برای فرایند جداسازی دو فاز کاهش می یابد. البته اضافه کردن مواد شیمیایی برای ته نشینی فضولات چندان توصیه نمی گردد چون ریسک آلودگی های محیط را افزایش میدهد. به همین دلیل عموما ترجیح داده می شود که صرفا از نیروی جاذبه زمین برای جداسازی دو فاز استفاده شود.
راندمان جداسازی با استفاده از روش های مکانیکی بسیار بالاتر از روش های تغلیظی است. اما از طرف دیگر این روش نیاز به مصرف انرژی داشته و پیچیدگی هایی برای بهره برداری از کودها به همراه دارد. به طور کلی چنانچه فضولات حاوی کمتر از %1 جامدات باشد روش ثقلی برای جدا سازی به کار گرفته می شود. در این روش فضولات به چند برکه یا لاگون منتقل شده و با دادن زمان کافی فرآیندهای لازم صورت می گیرد که در ادامه به این روش و پارامترهای موثر بر آن بیشتر می پردازیم.
اصول نگهداری و انبار فضولات دامی
فضولات دامی با روشهای مختلفی از جمله لاگون های هوازی و بیهوازی، برکه های نگهداری، گودال های کود و یا مخزن های ذخیره سازی نگهداری و انبار میشود تا در زمان مناسب تصفیه و یا مورد استفاده قرار گیرند. هنگامی که از لاگون های مخصوص جهت نگهداری انبار فضولات استفاده می شود، گذشت زمان به تصفیه فضولات و کاهش بار آلودگی آنها کمک می کند. این لاگون ها بر اساس وجود اکسیژن به لاگون های هوازی و بیهوازی دسته بندی می شوند:
لاگون های هوازی: این لاگون ها با ایجاد جریان بالای اکسیژن با استفاده از دستگاه های هوادهی، محل را برای رشد میکروارگانیسم های هوازی مهیا نموده تا فرآیندهای آماده سازی و تهیه کود به سرعت انجام می گیرد و همچنین از ایجاد بوهای نامطبوع جلوگیری شود. این میکروارگانیسم ها مواد آلی فاضلاب را تجزیه کرده و در نهایت میزان آلودگی را کاهش می دهند. عکس های زیر یک نمونه از این لاگون ها و طریقه هوادهی برای تصفیه فاضلاب را نشان می دهد:
روش های هوادهی در لاگون های هوازی: نوع هوادهی در لاگون های هوازی به دو روش طبیعی و یا مکانیکی صورت می گیرد. در روش مکانیکی از دستگاه هایی مانند هواکش سطحی، دیفیوزر هوادهی و یا هواکش پارویی استفاده می شود. روش هوادهی طبیعی معمولا برای لاگون های کم عمق در نظر گرفته می شود که در مسیر باد کافی و نور خورشید به طور طبیعی میکروارگانیسم ها در لاگون شروع به رشد می کنند.
با هوداهی کافی، میکروارگانیسم شروع به رشد کرده و از مواد آلی، نیتروژن، فسفر و پتاسیم موجود در فضولات تغذیه کرده و در عمق لاگون ایجاد لجن می کنند که این لجن به صورت دوره ای از لاگون جمع آوری و حذف می شود.
مزایای لاگون های هوازی:
● راندمان بالاتر برای حذف BOD و COD
● انتشار کمتر بوی نامطبوع
● تصفیه سریعتر
معایب لاگون های هوازی:
● مصرف انرژی بیشتر جهت هوادهی فضولات
● نیاز به زمین وسیع تر
● تبخیر بیشتر مواد فرار و از دست دادن مواد مغذی
پارامترهایی مانند عمق لاگون و میزان جریان اکسیژن بر این فرآیند تاثیر میگذارد که با توجه به کیفیت مختلف پساب ها در دامداری های مختلف عدد این پارامترها متفاوت می باشد. جدول زیر میزان این پارامترها را به طور میانگین و معمول نشان می دهد:
لاگون های بیهوازی: این لاگون ها در مقایسه با لاگون های هوازی مقرون به صرفه تر هستند اما از طرف دیگر فرآیند تجزیه فضولات نیاز به زمان بیشتری دارد. در این روش بخش بزرگی از فرآیند تجزیه به وسیله میکروارگانیسم های بی هوازی مانند متانوژن ها و مخمرها صورت می گیرد. در این روش متان و دی اکسید کربن زیادی ناشی از فعالیت باکتریهای بی هوازی تولید می شود که می تواند به عنوان انرژی تجدیدپذیر مورد استفاده قرار بگیرد. از طرف دیگر چنانچه طراحی این لاگون ها به صورت اصولی انجام نگیرد باعث ایجاد بوی نامطبوع در محل خواهد شد. همچنین این روش نسبت به لاگون های هوازی نیاز به فضا و عمق بیشتری دارد تا از انتشار بوی بد ناشی از گاز متان جلوگیری شود. فرآیند تجزیه و حذف پسماند در لاگونهای بی هوازی در سه قسمت اصلی انجام می گیرد. یک لایه بسیار نازک متشکل از باکتری های هوازی که در سطح لاگون رشد کرده اند، لایه میانی که بخش اصلی فعل و انفعالات بیهوازی بوده و محل رشد میکروارگانیسم های بی هوازی است و عمل تجزیه مواد و تشکیل لجن در آنجا صورت می گیرد و بخش پایینی لاگون که لجن در آنجا ته نشین شده و رسوب می کند.
مزایای لاگون های بیهوازی:
● مصرف انرژی پایین تر
● زمین مورد نیاز با متراژ پایین تر
● تولید و امکان فروش بیوگاز
معایب لاگون های بیهوازی:
● احتمال انتشار بوی نامطبوع
● نیاز به زمان بیشتر
● راندمان پایین تر تثبیت و حذف مواد آلی
این روش نیز مانند لاگون های هوازی به پارامترهای مختلفی بستگی دارد که در جدول زیر نشان داده شده است:
همچنین در طراحی لاگون های بیهوازی شیب 1:2 یا 1:3 و سرپوشی برای جمع آوری گاز متان تشکیل شده، تعبیه می شود. این عمل هم از انتشار بوی نامطبوع در محل جلوگیری کرده و هم امکان استفاده از یک یک منبع انرژی تجدید پذیر را فراهم می کند.
لاگون بی هوازی VS لاگون هوازی
هر کدام از لاگون های هوازی و بیهوازی مزایا و معایب خاص خود را دارند که انتخاب هر کدام از این لاگون ها به کیفیت فاضلاب، آب و هوای منطقه، مقیاس دامپروری، نوع دام ها و نحوه نگهداری از آنها بستگی دارد.جدول زیر راندمان و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی فاضلاب خروجی از لاگون های هوازی وبی هوازی را باهم مقایسه می کند:
برکه های ذخیره سازی: این برکه ها صرفا جهت ذخیره سازی کود و فضولات مورد استفاده قرار گرفته و هیچ نوع عمل تصفیه ای مد نظر نیست. فضولاتی که به این برکه تخلیه می شوند عموما نیمه جامد بوده و با گذشت زمان و عوامل میکروبی و فیزیکی، بخش جامد و مایع پسماند از هم جدا می شوند. مدت ذخیره سازی در این برکه ها بین 12 - 5 ماه است. این روش نگهداری مقرون به صرفه بوده و معمولا برای واحدهای دامداری با مقیاس کوچک از این روش استفاده می شود که البته به دلیل ایجاد بو و ریسک های بهداشتی برای واحدهای بزرگ دامپروری مناسب نیست.
با بارش باران و تشکیل رواناب ها احتمال دارد که بخشی از خاک و کود مغذی از برکه ها جدا شده و هدر رود و هم مشکلات بهداشتی را در محیط ایجاد کند. به منظور جلوگیری از هدر دهی کود غنی، فضولات با خاک ترکیب شده تا هم از تبخیر مواد مغذی جلوگیری شود و هم این مواد در هنگام تشکیل رواناب ها از برکه خارج نشوند. همچنین با پوشش سطح برکه با استفاده از یک لایه برزنتی می توان به جلوگیری از انتشار بوی زیاد در محل کمک کرده و هم از ورود جریان رواناب در هنگام بارش باران تا حدودی جلوگیری کند. چنانچه محل واحد دامداری از سیستم زهکشی مناسبی برخوردار باشد، رواناب کمتری تشکیل شده و احتمال پخش آلودگی و هدر رفتن کود غنی هم پایین می آید.
جهت ساخت این برکه ها باید پارامترهایی در نظر گرفته شود. نکته اول این است که این برکه ها بایستی فاصله مناسبی تا منابع آبی داشته باشند. اندازه این برکه ها باید با توجه به میزان تولید فضولات دامداری در طول یک سال در نظر گرفته شوند. همچنین عمق این گودال باید به اندازه ای باشد که از ایجاد بو و تجمع حشرات جلوگیری شود. عمق برکه های ذخیره سازی فضولات معمولا 6 - 2.4 متر است. در مناطقی که میزان بارش باران بالاست عمق برکه ها هم بتیستی بیشتر باشد. همچنین برای جلوگیری از نشت فضولات و شیرابه ها به آب های زیرزمینی می توان از یک آستر پلاستیکی، بتن و یا خاکی نفوذ ناپذیر مانند رس استفاده کرد. از طرف دیگر جنس خاک عامل مهم دیگری است که می بایست برای جلوگیری از نفوذ فضولات به آب های زیرزمینی در نظر گرفته شود.
تصفیه تکمیلی فاضلاب دامپروری
بعد از اینکه فضولات زمان ماند هیدرولیکی خود را در لاگون های هوازی و یا بیهوازی سپری کردند، مراحل تکمیلی تصفیه آغاز می شود. در این مرحله پساب ها هنوز برای رهاسازی در طبیعت آماده نیستند و نیاز به پاکسازی بیشتری دارند. برای این منظور روش های مختلفی برای تصفیه پساب های دامداری وجود دارد که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
تصفیه با کمک تالاب ها (Wetland): استفاده از تالاب ها برای تصفیه فاضلاب یک از پاک ترین و مقرون به صرفه ترین روش های تصفیه پساب می باشد. در این روش که نام دیگر آن گیاه پالایی است از مواد مغذی موجود در فاضلاب ها برای رشد گیاهان آبزی استفاده شده و سپس گیاهان به صورت دوره ای هرس میشوند. به این ترتیب فاضلاب بدون استفاده از هیچ گونه مواد شیمیایی تثبیت و تصفیه می شود. از طرف دیگر استفاده از این روش به مساحت زمین زیاد و زمان ماند بالایی نسبت به سایر روش ها نیاز دارد. این تالاب ها یا به صورت طبیعی در جنگل ها و مناطق پرباران و حاصلخیز وجود داشته و یا ساخته دست انسان می باشند. جدول زیر پارامترهای لازم برای تصفیه مناسب فاضلاب های دامداری با کمک این روش را نشان می دهد:
تصفیه بیولوژیکی پیشرفته: فاضلاب های دامداری ها را می توان با کمک روش های مختلف بیولوژیکی تصفیه کرد. در این روش از میکروارگانیسم ها در شرایط هوازی وبی هوازی برای تصفیه و کاهش مواد آلی و مضر موجود در فاضلاب استفاده می شود. لجن فعال، راکتورهای بیولوژیکی غشایی(MBR) و راکتورهای ناپیوسته متوالی بی هوازی(ASBR) نمونه هایی از این روش های بیولوژیکی هستند.
روش شیمیایی: در این روش از مواد شیمیایی نظیر سولفات آلومینیوم، فریک کلراید، فلوکولانت های پلیمری غالبا به عنوان منعقد کننده و تثبیت کننده مواد معلق و محلول موجود در فاضلاب استفاده می شود.
ضدعفونی فاضلاب: از بین بردن پاتوژن های بیماری زا و خطرناک قبل از تخلیه فاضلاب واحدهای دامداری از مهمترین فاکتورهای استاندارد می باشد. ضدعفونی فاضلاب های واحدهای دامپروری با کمک اشعه UV، ازن زنی و کلرزنی امکان پذیر است.
بعد از تکمیل تصفیه فاضلاب واحدهای دامداری، بایستی از کیفیت مناسب آن برای تخلیه به محیط زیست مطمئن شد. جدول زیر این پارامترها و مقدار قابل قبول آنها برای تخلیه فاضلاب های دامپروری به محیط زیست را نشان می دهد:
