تعریف واژه ها در آنالیز آب

1 غلظت

واحد بیان غلظت ناخالصی ها در آب mg/lit یا ppm می باشد که به دو صورت نوشته می شود a: بر حسب جرم یون b: بر حسب اکی والان یون

غلظت معادل کربنات کلسیم = 50 ×  غلظت اکی والان یون

عدد 50 اکی والان کربنات کلسیم می باشد.

در گزارش آنالیز آب معمولا غلظت آهن و منگنز و سیلیکا را به صورت یونی ( معادل کربنات کلسیمی ) بیان نمی کنند چون این مواد اغلب کلوییدی هستند.

2 سختی آب

مجموع غلظت کلسیم و منیزیم برابر سختی کل آب است، برای بیان واحد سختی علاوه بر معادل کربنات کلسیم از درجه آلمانی و فرانسوی هم استفاده می شود.

معادل کربناتی ppm8/17=1درجه آلمانی سختی

معادل کربناتی ppm10=1درجه فرانسوی سختی

3 کل مواد جامد محلول (TDS)

منظور از TDS کل مواد جامد محلول در آب است که برابر مجموع غلظت همه یون های آب می باشد. واضح است که اگر غلظت یون ها بر حسب معادل کربناتی باشند، غلظت یون های مختلف را می توان با هم جمع کرد و مجموع را با TDS بیان کرد. TDS آب های مختلف بر حسب ppm به صورت زیر می باشد.

4 هدایت الکتریکی آب (EC)

هدایت الکتریکی آب معرف قدرت یونی یک محلول برای انتقال جریان الکتریکی است. واحد آن µmho/cm ( میکرو مو بر سانتیمتر ) می باشد ( مو عکس اهم یعنی واحد مقاومت الکتریکی است ) چون در محلول ها، یون ها جریان الکتریکی را منتقل می کنند از این رو EC با TDS رابطه دارد.

یون ها روی حرکت یکدیگر اثر منفی گذاشته و هدایت الکتریکی محلول همانند محلول رقیق متناسب با تعداد یون ها نمی باشد و رابطه بین TDS و EC برای هر نمومه آب فرق می کند. هدایت الکتریکی آب خالص در 25°C برابر با µmho/cm 0.56 می باشد.

5 مواد جامد معلق در آب (SS)

اگر آب را از یک فیلتر با منفذهای بسیار ریز عبور دهیم، مواد جامد محلول و نیز مواد کلوییدی از فیلتر عبور میکنند و ذرات جامدی که روی فیلتر باقی می ماند همان مواد جامد معلق در آب مورد نظر هستند. مواد جامد معلق را خشک کرده و وزن می کنند که با توجه به وزن آب نمونه، وزن مواد معلق را به صورت ppm گزارش می کنند. گاهی با توجه به حجم نمونه اولیه، غلظت مواد معلق را بر حسب mg/lit بیان می کنند.

6 کدریت

مواد کلوییدی، کدریت نمونه را تشکیل می دهند، کدریت در استاندارد چنین تعریف می شود یک خاصیت فیزیکی نمونه که باعث می شود نور تابیده شده به نمونه متفرق و یا جذب شود ولی عبور نکند. بنابریان برای اندازه گیری کدریت، نیاز به یک منبع نور و دستگاهی برای اندازه گیری نور متفرق شده می باشد. در ابتدا شخصی به نام جکسون با استفاده از شمع استاندارد درجه کدریت را مشخص کرد، از این رو یک واحد کدریت JTU میباشد که معرف واحد کدریت جکسون می باشد. امروزه بیشتر از واحد NTU استفاده می شود، در واقع واحد  استفاده می شود، در واقع واحد JTU، معرف نور عبور کرده از نمونه است ولی واحد NTU معرف تفرق نور تابیده شده می باشد.

7 اکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی (BOD)

منظور این شاخص، تعیین آن قسمت از آلاینده های آلی است که باکتری ها قادر به تجزیه آنها هستند، جون تجزیه مواد آلی توسط باکتری ها ( به طور طبیعی ) به دما و زمان بستگی دارد از این رو مقدار آن را در دمای 20°C اندازه گیری می کنند، به تجربه ثابت شده که BOD یک نمونه در طی ساعات و حتی روزهای اولیه متفاوت می باشد و امروزه در سطح جهانی مقدار این شاخص در طی پنج روز را به عنوان استاندارد انتخاب کرده و آن را به صورت BOD5 نشان می دهند. برای اندازه گیری BOD5 از دستگاهی استفاده می شود که کاهش اکسیژن در نمونه را ( که توسط باکتری های هوازی مصرف می شود تا مواد آلی را تجزیه کنند ) در طی پنج روز با غلظت مواد آلی قابل تجزیه توسط باکتری مرتبط می سازند. بالا بودن BOD معرف سهولت تعفن پذیری نمونه است.

8 اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD)

منظور از این شاخص دانستن مواد آلی موجود در آب است که می توان آنها را توسط اسید کرومیک اکسید کرده و کربن را به صورت گاز دی اکسید کربن در آورد. واضح است که این شاخص هم معرف مواد آلی قابل تجزیه و هم غیر قابل تجزیه با باکتری می باشد. بنابراین COD با تقریب خوبی می تواند معرف ناخالصی های آلی نمونه باشد.

9 کل کربن آلی (TOC)

با سوزاندن نمونه و در نتیجه تبدیل کربن به گاز دی اکسید کربن می توان ایده خوبی از غلظت مواد آلی موجود در نمونه بدست آورد. غلظت مواد آلی که به این روش تعیین می شود را TOC می گویند.

می توان انتظار داشت که COD حدود دو تا سه برابر TOC باشد چون هر دو معرف مواد آلی موجود در نمونه هستند.

مقاله برقکافت آب را در آب کالا بخوانید.