اندازه گیرهای هدایت الکتریکی و درصد دفع نمک
برای جمع آوری اطلاعات لازم برای تعیین درصد دفع نمک در یک ترین RO، مقادیر هدایت الکتریکی جریان خوراک و جریان محصول اندازه گیری می شوند. غالبا این کار به طور پیوسته و بوسیله یک یا دو اندازه گیر هدایت الکتریسته انجام می شود. این مقادیر بر مینای micromhose/cm یا microsiemens/cm بیان می شوند.این مقادیر برای محاسبه درصد دفع نمک بر مبنای هدایت الکتریکی جریان ها بکار می روند. دستگاه های اندازه گیر TDS معمولا هدایت الکتریکی را اندازه گرفته و آن را به TDS تبدیل می نمایند و یک دستگاه الکترونیکی اندازه گیری درصد دفع نمک را بر مبنای TDS بدست آمده از هدایت الکتریکی محاسبه می نماید.
صجت مقادیر قرایت شده توسط دستگاه های نصب شده روی مسیر جریان توسط اندازه گیری هدایت الکتریکی خوراک و جریان محصول با دستگاه متحرک بررسی می شود. باید مقادیر بدست آمده از دو روش مشابه باشند. باید مقادیر درصد دفع نمک محاسبه شده با مقدار اندازه گیری شده توسط دستگاه متحرک از جریان خوراک و محصول همخوانی داشته باشد. اما الزاما این دو مقدار یکسان نخواهند بود. اختلاف این دو مقدار ناشی از انتخاب ضریب متفاوت یا انتخاب یک نمک متفاوت به عنوان مبنا برای تبدیل هدایت الکتریکی به TDS می باشد. (فرضا یک دستگاه با کلرور سدیم و دیگری با کربنات کلسیم کالیبره شده باشند و هر یک نسبت جداگانه ای برای تبدیل هدایت الکتریکی به TDS دارا می باشند.) این موضوع چندان اهمیت ندارد، زیرا بیشتر این تغییرات در محاسبات دفع نمک حذف خواهد شد.
به هر تقدیر، در صورت بروز اختلاف در مقادیر قرایت شده باید دستگاه نصب شده روی مسیر جریان را مطابق دستورالعمل سازندگان کالیبره نمایند. قبل از کالیبره مجدد، پراب را بررسی نموده و از عدم وجود ذره یا شی خارجی در محل قرار گرفتن پراب اطمینان حاصل نمایند. همچنین از نظر نصب، پراب را چک نمایند. زیرا نصب نامناسب پراب منجر به تجمع حباب اطراف آن و عدم امکان عبور مقدار کافی جریان سیال و در نتیجه خطا در مقادیر قرائت شده گردد.
اندازه گیرهای جریان
معمولا کمترین توجه به کالیبراسیون دستگاه های اندازه گیر میزان جریان می شود. در طی راه اندازی، اگر مقادیر قرایت شده معقول بود آنرا دقیق فرض نموده و تا خرابی کامل آن یا اختلاف شدید با واقعیت توجهی به آن نمی شود. کالیبراسیون تجهیزات اندازه گیری جریان برای یک سیستم RO فوق العاده مهم است و برای کارکرد موفق سیستم RO قرایت مقادیر دقیق جریان خوراک و جریان دفعی سیستم ضروری هستند. برای مثال میزان نرخ جریان غلیظ یک سیستم RO از نقطه نظر فولینگ و تشکیل رسوب تاثیر بسزایی بر کارکرد نرمال RO دارد. همچنین نرخ جریان محصول نرمال شده برای ارزیابی تمایل سیستم به رسوب گذاری، فولینگ و تخریب غشا یک فاکتور مهم می باشد.
علاوه بر آن عدم دقت یک نشان دهنده جریان یا کنترل کننده جریان، شرایط کارکرد و میزان بهره برداری از یک سیستم RO را بسیار بیشتر یا بسیار کمتر از میزان واقعی آن نشان خواهد داد. غالبا نشان دهنده های جریان نوع paddle wheel در صنعت آب به کار می روند. یک روش کالیبره نمودن این نشان دهنده های جریان قطع قسمت سنسور از اندازه گیر و اعمال سیگنال های الکتریکی مختلف به آن و اندازه گیری خروجی آن می باشد. معمولا با استفاده از جداول ارایه شده توسط سازندگان می توان این نرخ جریان را مطابق سیگنال هماهنگ نمود. این روش تست خوبی می باشد زیرا هم سریع انجام پذیر است هم خطر خاصی ندارد. این تست چندان دقیق نیست. زیرا هیچ چیز راجع به paddle wheel نمی گوید و تنها سنسور را مورد تست قرار داده است. یعنی اگر paddle wheel نرخ درست جریان در خط لوله را منعکس نکند ( به دلیل تلاطم جریان یا گرفتگی نخاله در مسیر جریان ) در این روش تست خطای آن دیده نخواهد شد.
دو روش کالیبراسیون دیگر نیز وجود دارد که دقت بالاتری هم دارند. اولین روش ظرف و ساعت ( bucket and stopwatch ) نامیده می شود. در این روش جریان آب مستقیما وارد یک ظرف با حجم معین می شود ( هرچه ظرف بزرگتر باشد دقت کار بالاتر می رود ) زمان پر شدن حجم معینی از ظرف دقیقا اندازه گیری می شود. با در دست داشتن حجم دقیق آب عبوری در زمان معینی مثلا میزان گالن آب و دقایقی که طول کشیده تا ظرف پر شود. نرخ جریان به ازای گالن بر دقیقه محاسبه می شود. این کار را چندین بار تکرار می کنند، اگر تغییرات مقادیر اندازه گیری شده ناچیز باشد. صحت و دقت Flowmetere تایید می شود.
روش دیگر کالیبره دقیق یک فلومیتر و تنظیم آن با یک اندازه گیر جریان دقیق موجود، می باشد. در صورت همخوانی فلومیتر مورد تست با فلومیتر دقیق انتخابی فلومیتر مورد تست تایید می شود.
سنسورهای فشار
برای بهره برداری موفق از یک سیستم RO اندازه گیری دقیق فشارهای مختلف سیستم بسیار ضروری می باشد. اندازه گیری های فشار یکی از شاخص های کنترل گرفتگی و تشکیل رسوب روی سطح غشا یا ایجاد پدیده کانالیزه شدن روی سطح غشا می باشند. عدم دقت و صحت مقادیر قرایت شده از بخش های مختلف سیستم اثر مستقیمی بر محاسبات نرخ جریان محصول نرمال شده دارد. اگر فشارسنج های مکانیکی مورد استفاده قرار گیرند، باید در فواصل زمانی معین (مثلا هفتگی) دقت وصحت کارکرد آنها با یک فشارسنج کالیبره شده تایید شود. معمولا سنسورهای فشار الکتریکی از دقت بالاتری برخوردارند. به هر حال در این فشار سنج ها هم احتمال آسیب دیدگی یا بروز مشکل برای سنسور به واسطه نوسانات زیاد ناشی از کارکرد پمپ های فشاربالای سیستم RO وجود دارد. به این منظور پیشنهاد می شود، از نصب مستقیم سنسورهای فشار روی مسیر اصلی جریان خودداری کرده و سنسورهای فشار را به یک انشعاب 1/4 اینچی از خط اصلی عبور جریان وصل شود. محل نصب تبدیل کننده فشار در اندازه گیری دقیق فشار بسیار مهم می باشد. همچنین محل های نمونه گیری نباید بلافاصله بعد از شیرهای فشار شکن یا سایر محدودکننده های جریان باشد. زیرا این شرایط دقت مقادیر اندازه گیری شده را به شدت کاهش می دهد.
یک دستگاه کالیبراسیون قابل حمل برای کالیبره نمودن سنسورهای الکترونیکی بسیار مفید می باشد. برای فشار سنج های معمولی می توان از دستگاه فشارسنج وزنی برای کالیبراسیون استفاده نمود. این روش فشارسنج های مکانیکی را به طور دقیق کالیبره می نماید.
اندازه گیر pH
معمولا سیستم های RO فقط در یک محدوده pH خاص قادر به کار می باشند. در خارج این محدوده غشا المنت های آنها در معرض رسوب نمک ها روی سطح آن یا تخریب قرار می گیرد. خصوصا غشاهای سلولز استات به خاطر حساسیت نسبت به هیدرلیز، در خارج از محدوده pH بین 3 تا 7 هیدرولیز شده و اغلب در میزان دفع نمک آنها کاهش شدید پدید می آید.
باید pH مترها به طور مرتب با محلول های بافر با pH مشخص کالیبره شوند. اگر به طور نرمال سیستم RO از آب با ماهیت اسیدی تغذیه می شود، (pH کمتر از 7) از یک محلول بافر با pH=7 برای تنظیم صفر آن و از یک محلول بافر با pH=4 برای تنظیم Gain آن استفاده گردد.
درجه حرارت
معمولا تغییرات کم درجه حرارت آب خوراک RO روی میزان دفع نمک آن سیستم تاثیر چندانی نمی گذارد. اما به هر حال مقادیر درجه حرارت مهم هستند. زیرا برای تعیین نرخ جریان محصول نرمال شده به کار می روند. بنابراین باید صحت مقادیر قرایت شده برای درجه حرارت در فواصل زمانی معین با یک دماسنج آزمایشگاهی تایید شود.
با کالیبراسیون کامل سیستم ابزاردقیق RO اطمینان نسبت به اطلاعات قرایت شده از بخش های مختلف سیستم بوجود می آید. حال اگر باز هم در درصد دفع نمک سیستم کاهش دیده می شود، باید بررسی دقیق تر را پیرامون یافتن و کشف مشکل عملیاتی سیستم RO به عمل آورد.