اختصاصات ظاهری آب آشامیدنی
1- بو و طعم
اساسی ترین مساله در مورد آب تصفیه شده عدم داشتن بو و طعم می باشد. بوی آب قاعدتا باید ارتباط نزدیکی با طعم آن داشته باشد، در صورتی که عوامل غیرفراری مثل کلرور سدیم وجود دارند که با تاثیر بر روی آب، هیچگونه اثری بر بوی آن نمی گذارند. عوامل مختلفی در ایجاد طعم و بوی آب موثرند از جمله جلبک ها، تجزیه گیاهان آبزی، محصولات حاصل از کلرینه کردن آب مثل کلروفنل ها و آب های راکدی که در انتهای سیستم توزیع ساکن می مانند.
ذائقه انسان چهار نوع طعم اصلی شیرین، شور، تلخ و ترش را تشخیص داده و شناسایی طعم های دیگر از طریق مقایسه با احساسی که از چشیدن اجسامی که روزانه با آنها در تماس است، انجام می گیرد. در مورد بوی آب نیز از استانداردهای بوی اجسامی که شناسایی آنها برای عموم مقدور است استفاده می شود.
2- کدورت
کدورت پدیده ای است که میزان شفافیت آب را مشخص می کند و به عنوان یک خاصیت ظاهری آب محسوب می شود. کدورت باعث پراکندگی یا جذب نور در حین عبور آن بر روی یک خط مستقیم در آب می شود. اگرچه کدورت به علت وجود مواد معلق در آب نیز بوجود می آید، ولی ارتباط دادن با اندازه های کمی مواد معلق در آب مانند شکل، اندازه و ضریب شکست ذرات موجود در سوسپانسیون که همگی در خاصیت پراکنده ساختن نور دخالت دارند، مشکل می باشد.
روش اولیه اندازه گیری کدورت، قدرت عبور نور را از میان آب با قدرت پراکنده سازی و شکسته شدن آن مقایسه می کند که این اندازه گیری اساس روش استاندارد تعیین کدورت آب بوسیله کدورت سنج شمعی جکسون می باشد. این کدورت سنج تشکیل شده است از یکی شمع مخصوص و یک لوله شیشه ای ته صاف که براساس درجات کدورت جکسون درجه بندی شده است.
این متد اندازه گیری برای کدورت های بالای 25 واحد مناسب بوده و در حال حاضر از نظر تاریخی مهم می باشد. از آنجایی که کدورت آب تصفیه شده باید کمتر از یک باشد الزاما روش های دیگری برای اندازه گیری کدورت های پایین لازم است و در این حالت از روش های نفلومتری و جذب سنجی استفاده می شود. نفلومتر شدت پراکنده ساختن نور را در دایره خاصی تقریبا در زاویه طرف راست محل برخورد نور با سطح آب اندازه گیری می نماید. با این روش کدورت های پایین تر از 0/05 واحد را نیز می توان اندازه گرفت و رنگ آب نیز در آن تاثیری ندارد. با روش جذب سنجی میزان جذب نور توسط ذرات موجود در آب اندازه گیری می شود. حساسیت روش جذب سنجی نسبت به کدورت های خیلی پایین به اندازه نفلومتر نیست و رنگ آب در آن تاثیر دارد. استاندارد اولیه ای که برای تنظیم کدورت سنج ها به کار می رفت فورمازین نام داشت که می تواند واحدهای جکسون را با سایر متدهایی که برای اندازه گیری کدورت های پایین به کار می روند، منطبق کند. زمانی که فورمازین برای کالیبره کردن دستگاه نفلومتر استفاده می شود، واحد کدورت فورمازین و واحد کدورت نفلومتر قابل تبدیل به یکدیگر می باشند.
اندازه گیری کدورت اغلب برای نشان دادن پیشرفت عمل در تصفیه آب به کار می رود. کدورت سنج را در خط تصفیه آب قرار می دهند تا میزان مواد فلکوله شده که در نتیجه انجام مرحله تصفیه ته نشینی وارد آب می شود و همچنین چگونگی عمل خود صافی، تصفیه آب را کنترل کند. به طور کلی آب آشامیدنی و آب موردنیاز در صنایع باید صاف و زلال باشد.
3- رنگ
رنگ آب آلوده نشده می تواند از مواد در حال گندیدگی زمین و یا نمک های فلزی موجود در طبیعت ( معمولا آهن و منگنز ) ناشی شود. آب های حاوی آلودگی های صنعتی می توانند طیف وسیعی از مواد رنگ کننده داشته باشند. رنگ آب معمولا به واحد هازن که همان مقیاس پلاتین – کبالت است، بیان می شود. آب غالبا در اثر مواد معلق در خود رنگی به نظر می رسد، ولی رنگ واقعی آن فقط پس از انجام عملیاتی چون صاف کردن ظاهر می شود. میزان غیرقابل قبول نبودن رنگ آب بیشتر در ارتباط با عادت مصرف کننده قرار دارد.
طبق استانداردهای بین المللی سازمان بهداشت جهانی 1971 میزان رنگ مورد قبول آب 5 واحد و حداکثر میزان مجاز برابر 50 واحد می باشد. دستورالعمل های مجمع اروپایی مقدار کمتری را پیشنهاد می کند که معادل 1 میلیگرم در لیتر مقیاس پلاتین – کبالت می باشد اما در مورد آب های بیشماری امکان کاربرد این استاندارد مقدور نیست و یا اصولا ضرورتی ندارد.