آلودگی آب عبارت است از افزایش مقدار معرف های شیمیایی، فیزیکی یا بیولوژیکی که موجب تغییر خواص و نقش اساسی آب در مصارف ویژه اش شود. آب های جاری به دو روش طبیعی و انسانی آلوده می شوند. گاهی تغییرات به طور طبیعی در آب ها صورت می گیرد مانند گل آلود شدن در اثر سیل. اغلب آلودگی های طبیعی به مرور زمان از بین می رود. بیشتر آلودگی های انسانی در اثر فاضلاب ها وارد آب های جاری می شوند. فاضلاب ها پس مانده های غیرقابل استفاده ای هستند که در طبیعت باقی می مانند و باعث مسمومیت و بیماری انسان ها یا از بین رفتن حیوانات، گیاهان و موجودات ریز درون آب می شوند.
فاضلاب ها سه دسته اند:
فاضلاب های شهری: این فاضلاب ها را مردم شهر و روستا وارد جوی های آب می کنند. مانند فضولات انسانی و آب کثیف ناشی از شستشوی ظروف، لباس ها و پاک کننده های قوی. در اغلب فاضلاب ها میکروب های بیماری زای زیادی وجود دارد که در جوی های روباز سطح شهر روان هستند و از طریق آنها به خارج از شهر هدایت می شوند. در بیشتر شهرها این فاضلاب ها را در آب های جاری مثل رودها و رودخانه ها می ریزند و منابع آبی را به شدت آلوده می کنند.
فاضلاب های صنعتی: این فاضلاب ها شامل ترکیبات فلزات و مواد شیمیایی و رنگی می باشند و اغلب توسط کارخانه هایی که دستگاه تصفیه فاضلاب ندارند به طور مستقیم در آب وارد می شوند. آب داغی که از نیروگاه ها و کارخانه ها در آب های جاری می ریزد باعث کم شدن اکسیژن آب و غیرقابل مصرف شدن آن می شود. در نتیجه ماهی ها و موجودات درون آب از بین می رون. نفت مهم ترین عامل آلوده کننده آب هاست، روی آب باقی می ماند و مانع رسیدن اکسیژن به موجودات آبزی می شود. بسیاری از ضایعات صنعتی مانند فلزات سنگین، جیوه، سرب و مس به آبزیان زیان های جدی می رسانند. برای خنثی کردن اثر آنها مقدار زیادی از اکسیژن محلول در آب مصرف می شود، در نتیجه آبزیان با کاهش اکسیژن و مسمومیت مواجه می شوند. ورود ترکیبات حاوی فسفر و نیتروژن در آب رشد جلبک هایی را سبب می شود که ضمن ایجاد بو و مزه غیرطبیعی، اکسیژن آب را مصرف می کنند و آبزیان را از بین می برند.
فاضلاب های کشاورزی: به باقی مانده کودهای طبیعی و شیمیایی که برای از بین بردن حشرات و آفات به کار می روند گفته می شود. این آفات به وسیله باد و باران از سطح زمین و درختان جدا شده و وارد آب های جاری می شوند. همچنین سمومی که برای از بین بردن حشرات خانگی استفاده می شوند، حدود 20 سال در آب باقی می مانند.
همچنین بخوانید: آب آلوده باعث چه بیماری میشود
آلوده کننده های کوچک نیز باعث کاهش کیفیت آب می شوند. آنها اجسامی هستند که به علت ریختن زباله های فعالیت های خانگی، کشاورزی و صنعتی به حالت محلول در آب های سطحی وجود دارند. این زباله ها وارد چرخه طبیعی آب ها شده و در درازمدت بر سلامت انسان اثر می گذارند. برخی از این آلوده کننده ها عبارتند از: تمیزکننده ها، فنل ها، هیدروکربن، زباله های صنایع شیمیایی و دارویی، مشتقات آب کلردار ناشی از صنایع کلر، حلال های کلردار، آفت کش ها و علف کش ها، مواد پلاستیکی، روغن های جلا، رنگ ها و ... . مضرات برخی زباله های صنعتی عبارتند از:
آزبست ( پنبه نسوز ): استنشاق این ماده باعث بیماری هایی از قبیل آزبستوز ( نوعی بیماری ریوی ) مزوتلیوما ( نوعی سرطان که پوشش ریه و شکم را دریر می کند )، سرطان ریه، سرطان روده و سرطان کبد می شود.
جیوه: عنصری فلزی و غیرقابل تجزیه است و موجب مسمومیت می شود.
نیترات و فسفات: در اغلب موارد خاک را می شویند و به دریاچه ها و رودخانه ها می ریزند که موجب انباشت آب می شوند و برای محیط دریایی مضر می باشد.
گوگرد: ماده ای غیرفلزی و برای زندگی دریایی مضر است.
روغن: در آب حل نمی شود و در سطح آب، لایه ضخیمی ایجاد می کند و باعث می شود نور آفتاب به آب نرسد، بنابراین گیاهان دریایی از بین می روند، برای ماهی ها و پرندگان دریایی نیز خطرناک است.
فلزات سنگین می توانند کاهش رشد، نقص در تولد و سرطان را به وجود آورند. زباله های صنعتی باعث سرکوب سیستم ایمنی بدن، عدم باروری و مسمومیت حاد می شوند. آلاینده های میکروبی ناشی از فاضلاب می تواند موجب بیماری های عفونی از قبیل حصبه، وبا و مرگ نوزادان شود.
همچنین بخوانید: تشخیص باکتری و ویروس در آب